انحراف چشم چیست و جراحی آن چه خطراتی دارد؟

انحراف چشم یا استرابیسم وضعیتی است که در آن چشم‌ها در یک راستا قرار نمی‌گیرند. به عبارت دیگر، یک چشم در جهتی متفاوت با چشم دیگر چرخانده می‌شود.

در شرایط عادی، شش ماهیچه‌ای که حرکت چشم را کنترل می‌کنند با هم کار می‌کنند و هر دو چشم را در یک جهت قرار می‌دهند. بیماران مبتلا به انحراف چشم در کنترل حرکات چشم مشکل دارند و عضلات چشم آن‌ها نمی‌توانند تراز طبیعی چشم (وضعیت چشم) را حفظ کنند.

استرابیسم یا همان انحراف چشم، به شیوه‌های مختلفی درمان می‌شود. یکی از اصلی‌ترین شیوه‌های درمان این بیماری، عمل عضلات چشم است. در ادامه همراه ما باشید تا نحوه جراحی و خطرات جراحی انحراف چشم را بررسی نماییم.

انحراف چشم چگونه درمان می‌شود؟

به نقل از مجله سلامت دکترتو ، گزینه‌های درمان این بیماری شامل موارد زیر است:

• عینک یا لنز تماسی: این درمان در بیمارانی که عیوب انکساری اصلاح نشده دارند استفاده می‌شود. با لنزهای اصلاحی، چشم‌ها به تلاش کمتری برای تمرکز نیاز دارند و ممکن است صاف بمانند.
• لنزهای منشوری: عدسی‌های ویژه‌ای که می‌توانند نور ورودی به چشم را خم کرده و به کاهش چرخش چشم برای نگاه کردن به اشیا کمک کنند.
• ارتوپتیک (تمرینات چشم): ممکن است این درمان روی برخی از انواع استرابیسم، به ویژه نوع نارسایی همگرایی (چرخش چشم‌ها به بیرون) موثر باشد.
• داروها: قطره یا پماد چشم. همچنین تزریق سم بوتولینوم نوع A (مانند بوتاکس) می‌تواند عضله چشمی را که بیش از حد فعال است تضعیف کند. این درمان‌ها ممکن است با یا به جای جراحی بسته به وضعیت بیمار استفاده شوند.
• پوشاندن یک چشم با چسب: این شیوه معمولا برای درمان تنبلی چشم استفاده می‌شود. در صورتی که بیمار همزمان با انحراف چشم، تنبلی چشم نیز داشته باشد، ممکن است این شیوه درمانی توصیه شود.
• جراحی عضله چشم: جراحی، طول یا موقعیت ماهیچه‌های چشم را تغییر می‌دهد تا چشم‌ها به درستی تراز شوند. این عمل تحت بیهوشی عمومی با بخیه‌های قابل حل انجام می‌شود. گاهی اوقات به بزرگسالان جراحی انحراف چشم قابل تنظیم پیشنهاد می‌شود که در آن موقعیت عضلات چشم پس از جراحی تنظیم می‌شود.

جراحی انحراف چشم چگونه انجام می‌شود؟

در این عمل، جراح یک برش کوچک در غشای شفافی که سفیدی چشم شما را می‌پوشاند ایجاد می‌کند. این غشاء به عنوان ملتحمه شناخته می‌شود. هنگامی که جراح به ماهیچه‌های چشم دسترسی پیدا می‌کند، آنها را در صورت لزوم کوتاه یا کشیده می‌کند تا به درستی چشم شما مرتب شود. کل این روش حدود 90 دقیقه طول می‌کشد.

برای کوتاه کردن و تقویت عضلات، جراح بخشی از ماهیچه‌ها یا یک تاندون مجاور را برمی دارد. این فرآیند برداشتن نامیده می‌شود. زمانی که ماهیچه‌ها نیاز به ضعیف شدن دارند، کشیده می‌شوند و دوباره به نقطه‌ای دورتر از چشم شما متصل می‌شوند. این به عنوان رکود شناخته می‌شود .

برخی از افراد مبتلا به انحراف چشم تنها به جراحی در یک چشم نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به ترمیم هر دو چشم داشته باشند. یک یا چند ماهیچه در چشم را می‌توان در طول یک عمل جراحی ترمیم کرد.

خطرات جراحی ترمیم عضلات چشم چیست؟  (آیا عمل انحراف چشم خطرناک است؟)

جراحی انحراف چشم برای همه مناسب نیست چرا که در صورت وجود مشکلات اساسی‌تر در چشم، ممکن است خطرات این درمان بیشتر از فواید آن باشد. برای مثال وجود بیماری‌هایی نظیر بیماری التهابی، نقص ایمنی، یا اختلال خونریزی می‌توانند خطر عوارض بعد از عمل جراحی عضله چشم را افزایش دهند و ممکن است در بهبودی اختلال ایجاد کنند. همچنین اگر چشم عفونی یا آسیب دیده باشد، جراحی عضله چشم می‌تواند آسیب بیشتری به چشم وارد کند. این مشکلات باید قبل از اقدام به جراحی عضله چشم برطرف شود.

به جز موارد فوق، جراحی انحراف چشم به ندرت دارای عوارض است. برخی از عوارض احتمالی این جراحی ممکن است شامل عفونت چشم، خونریزی در صورت سوراخ شدن صلبیه، لغزش یا جدا شدن عضله یا حتی از دست دادن بینایی باشد. البته احتمال بروز این عوارض بسیار پایین است به طوری که عفونت چشم از هر 1100 مورد جراحی، فقط در یک مورد رخ می‌دهد. جراحان اقدامات زیادی را برای جلوگیری از عفونت انجام می‌دهند، مانند استفاده از پارچه‌های دقیق جراحی، استفاده از پوویدون یدین به عنوان قطره و محلولی برای خیساندن بخیه‌ها، و همچنین یک دوره پس از عمل استروئیدها و آنتی‌بیوتیک‌ها. انجام چنبن اقداماتی، بروز عفونت چشم را به حداقل می‌رساند.

به طور کلی در طول جراحی اانحراف چشم خونریزی حداقلی وجود دارد، اما داروهایی مانند عوامل ضد پلاکت و ضد انعقادها می‌توانند منجر به عوارض تهدیدکننده بینایی شوند. برخی از عوارض بینایی احتمالی را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

دوبینی

دوبینی عارضه‌ای است که معمولا پس از جراحی انحراف چشم رخ می‌دهد. اگرچه می‌توان از این جراحی برای درمان برخی از انواع دوبینی استفاده کرد، اما در عوض می‌تواند علائم موجود را بدتر کند یا نوع جدیدی از دوبینی را ایجاد کند. نوع دید دوگانه می‌تواند افقی، عمودی، پیچشی یا ترکیبی باشد. درمان دوبینی بستگی به نوع دوبینی و توانایی دو چشم برای کار با هم دارد که به آن عملکرد دوچشمی نیز گفته می‌شود. دوبینی با عملکرد طبیعی دوچشمی همراه با عینک منشوری، تزریق بوتولینوم به عضلات یا جراحی مکرر درمان می‌شود.

متخصصان چشم باید در نظر داشته باشند جراحی عضله چشم راهی برای درمان دوبینی یا انحراف چشمی که در نتیجه مسائل عصبی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی ایجاد می‌شود، نیست. بنابراین اگر بر اثر مشکلات مغزی دچار دوبینی یا انحراف چشم شده‌اید، حتما قبل از عمل آن را با پزشک خود مطرح کنید.

جای زخم

جراحی عضله چشم در نتیجه آسیب وارده به بافت‌های چشمی باعث ایجاد اسکار (بافتی که بعد از بهبود زخم برجای می‌ماند) می‌شود. هدف از جراحی تولید یک خط نازک از بافت اسکار محکم است که در آن عضله دوباره به صلبیه متصل می‌شود. با این حال، روند جراحی همچنین می‌تواند منجر به تشکیل بافت اسکار در سایر قسمت‌های چشم شود. این چسبندگی‌ها در موارد نادری می‌توانند بر حرکت چشم و هم ترازی مورد نظر تأثیر بگذارند. اگر جای زخم گسترده باشد، ممکن است به صورت بافت برجسته و قرمز روی سفیدی چشم دیده شود. اقدامات کاهش بافت اسکار مانند غشای آمنیوتیک انجماد شده و میتومایسین C نشان داده شده است که در طول جراحی مفید هستند.

سایر خطرات جراحی انحراف چشم

سایر عوارض احتمالی به شرح زیر هستند:

• اختلال بینایی: آسیب به ساختارهای چشم در طول جراحی یا اندوفتالمیت شدید (التهاب در چشم) می‌تواند منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود.
• برآمدگی چشم: اگزوفتالموس (برآمدگی چشم) خطرناک نیست و می‌تواند به دلیل زخم در پشت چشم یا در نتیجه جابجایی عضلات چشم ایجاد شود.
• انحراف بیشتر چشم: اصلاح بیش از حد یا کم اصلاح در واقع می‌تواند انحراف چشم را پس از جراحی افزایش دهد.

منبع: انحراف چشم مجله سلامت دکترتو