پیش از اینکه به سراغ راهکارهای تشخیص عسل طبیعی از مصنوعی بپردازیم، باید تعریف درستی از انواع عسل طبیعی، عسل اصل، عسل مصنوعی، تغذیه‌ای، تقلبی و.. داشته باشیم و ببینیم منظور از هر کدام چیست.
به چه عسلی طبیعی گفته می‌شود؟
به عسلی که توسط زنبور عسل تولید شده باشید و زنبور برای تهیه آن از شهد گیاهان تغذیه کرده باشد، عسل طبیعی گفته می‌شود، عسل طبیعی به دلیل زحمت بیشتر زنبوردار برای تولید و همچنین حجم کمتر در تولید، هم کمیاب تر است و هم هنگام خرید عسل طبیعی باید هزینه بیشتری بپردازید چرا که قیمت آن نسبت به انواع عسل بالاتر است.
عسل تغذیه‌ای چیست؟
عسل تغذیه‌ای به عسلی گفته می‌شود که توسط زنبور تولید می‌شود اما زنبور به جای تغذیه از شهد گیاه، از مواد قندی تغذیه کرده است، این عسل تقلبی محسوب نمی‌شود و دارای خواص است، اما خواص آن نسبت به عسل طبیعی خیلی کمتر است و میزان قند بالاتری هم دارد و همچنین به دلیل راحتی در تولید هم فراوان‌تر است و هم قیمت کمتری دارد، عمده عسل‌های سوپرمارکتی از این نوع هستند.
عسل مصنوعی یا تقلبی چیست؟
این نوع عسل در واقع توسط زنبور تولید نشده است و از این جهت می‌توان گفت که در حقیقت عسل نیست و چیزی شبیه به مرباست، این نوع عسل تا حد خیلی زیادی قابل تشخیص است و در شناخت این نوع عسل با چالش زیادی مواجه نیستید، این نوع عسل کمتر در بازار دیده می‌شود و قیمت خیلی خیلی پایینی دارد که کاملا نشان دهنده تقلبی بودن است.
تشخیص عسل طبیعی سخت است؟
وقتی صحبت از تشخیص عسل واقعی می‌شود، منظور تشخیص عسل طبیعی از تغذیه‌ای است، چرا که این دو عسل توسط زنبور عسل تولید می‌شوند و تنها تفاوت آنها این است که در عسل طبیعی زنبور از شهد گیاه تغذیه کرده است و در عسل تغذیه‌ای از مواد قندی، به همین دلیل از نظر رنگ و طعم تا حدی خیلی زیادی بهم شبیه هستند و به راحتی قابل تشخیص نیستند.
راهکار تشخیص عسل طبیعی از تغذیه‌ای چیست؟
متاسفانه باید بگویم که تشخیص عسل طبیعی به هیچ وجه راحت نیست و حتی فروشنده‌های باسابقه عسل هم در خیلی از مواقع از تشخیص عسل طبیعی از غیر طبیعی ناتوان هستند و این گفته خیلی از این افراد است.
در همین ابتدا به سراغ بهترین و صحیح‌ترین روش تشخیص عسل طبیعی از غیر طبیعی می‌رویم، چالش اصلی تشخیص عسل طبیعی از غیر طبیعی زمانی است که عسل غیر طبیعی ما از نوع تغذیه‌ای می‌باشد.
این دو عسل تا حد خیلی خیلی زیادی از نظر رنگ، طعم و بو شبیه به هم هستند چرا که در عسل تغذیه اینطور نبوده که زنبور اصلا از پوشش گیاهی استفاده نکند، لذا در این شرایط تنها روش دقیق انجام آزمایش و بررسی میزان ساکارز عسل است.
هرچه زنبور از مواد قندی بیشتری استفاده کرده باشد، میزان ساکارز در آزمایش بالاتر خواهد بود، به طور معمول چنانچه میزان ساکارز عسل کمتر از ۵درصد باشد می‌توان گفت که آن عسل طبیعی است و اگر زیر ۵درصد باشد میزان طبیعی بودن آن بالاتر است.
در انجام آزمایش عسل باید به موارد زیر دقت داشته باشید:
- ساکاروز (sucrose):
در ایران استاندارد ساکاروز عسل طبیعی ۵ درصد است، در واقع عسلی که ساکاروز آن زیر ۵ درصد باشد، ساکاروز نرمال یک عسل طبیعی را دارد و هرچه میزان ساکاروز آن پایین تر از ۵درصد باشد نشان از مرغوبیت بیشتر آن عسل طبیعی است.
- آنزیم دیاستاز (diastatic):
جود این آنزیم در عسل نشان می‌دهد که حداقل این عسل توسط زنبور عسل تولید شده است. در آزمایشگاه این پارامتر را به صورت مثبت (وجود آنزیم) یا منفی (عدم وجود آنزیم) نمایش می‌دهند.
- نسبت فروکتوز به گلوکز (Fructose to Glucose ratio):
در تمامی عسل‌های طبیعی مقدار فروکتوز کمی بیشتر از گلوکز است و بر اساس استاندارد نسبت این دو قند، حداقل باید ۰.۹ باشد. اگر این عدد بالاتر از ۱ باشد نشان دهنده‌ی کیفیت عسل است.
- پرولین (Proline):
پرولین موجود در عسل طبیعی باید حداقل ۱۸۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم باشد. چتانچه از این مقدار بیشتر باشد نشان از کیفیت بالاتر عسل دارد و اگر از این عدد کمتر باشد یعنی احتمال تغذیه شدن زنبور با مواد قندی وجود دارد.
۳ راهکار خانگی تشخیص عسل طبیعی:
در ادامه سه راهکار خانگی برای تشخیص عسل طبیعی گفته شده است که همراه با خطا هستند و به عنوان روش دقیق توصیه نشده است، اما در نبود آزمایش بهتر از این است که هیچ بررسی نداشته باشید.
تست چسبندگی:
در عسل‌های تقلبی چسبندگی زیاد است چرا که کاملا از شکر و مواد قندی درست شده‌اند و زنبور آنها را تولید نکرده است، پس می‌توانید مقداری از آن را بین دو انگشتان خود بریزید و بهم بچسبانید و حالا ببینید که انگشتان شما بهم می‌چسبند یا راحت از هم باز می‌شوند و حالت چسبندگی ندارند.
عطر و بوی عسل:
عسل تقلبی به دلیل استفاده از شکر تنها بوی مواد قندی و حتی بعضا بوی ترشی می‌دهد، اما در عسل طبیعی حتی در برخی مواقع با بو می‌توان نوع گیاهی که زنبور استفاده کرده را هم تشخیص داد، مانند عسل آویشن.
طعم و مزه عسل:
در عسل‌های تقلبی به دلیل اینکه کاملا از مواد قندی تشکیل شده است، معمولا شیرینی برای مدت زیادی در دهان می‌ماند مانند زمانی که یک شیرینی می‌خورید، اما در عسل طبیعی اینگونه نیست.
آیا عسل تغذیه‌ای خاصیت دارد؟
همانطور که متوجه شدید، عسل تغذیه‌ای توسط زنبور عسل تولید می‌شود و از این جهت می‌توان گفت آن دسته خواصی که از بدن زنبور در عسل وجود دارد را با خود به همراه دارد و قطعا بی خاصیت نیست، از سوی دیگر در عسل‌های تغذیه‌ای اینطور هم نیست که زنبور ۱۰۰% از مواد قندی تغذیه کرده باشد و قطعا با دور شدن از کندو اندکی از شهد گیاهان هم دریافت کرده است.
اما خب در مقایسه با عسل طبیعی خواص کمتری دارد، چرا که عسل طبیعی علاوه بر این خواص، خواص مرتبط با گیاه مورد تغذیه زنبور را هم با خود به همراه دارد و همچنین میزان ساکارز یا همان قند موجود در عسل طبیعی به مراتب کمتر است.
