بیماری اگزما پوستی چیست؟ علائم و راه های درمان آن

اگزمای پوستی چیست؟

اگزما نوعی التهاب پوستی است. این التهاب که با نام «درماتیت آتوپیک» (Atopic dermatitis)  هم از آن یاد می‌شود، می‌تواند منجر به خشکی، سوزش، قرمزی، خارش یا حتی تاول زدن پوست شود. افرادی که دچار اگزمای پوستی هستند اغلب دوره‌هایی را تجربه می‌کنند که علائم اگزمای پوست در آن‌ها شدید می‌شود. در سوی مقابل ممکن است دوره‌هایی هم وجود داشته باشد که همه علائم بهبود پیدا می‌کند و از بین می‌رود.

علایم اگزما چیست؟

موارد زیر از نشانه‌های اگزما هستند:

خارش شدید
قرمزی پوست
جوش‌های ریز
پوسته پوسته شدن پوست
خشکی پوست

نشانه‌های اگزما بیشتر در پنج سال نخست زندگی مشاهده می‌شود. اما، اگزما فقط مختص این دوره نیست و افراد در دوره‌های سنی مختلف ممکن است دچار آن شوند. جالب است بدانید نشانه‌های اگزما در بزرگسالان و کودکان متفاوت است. در ادامه این تفاوت‌ها را شرح داده‌ایم.

کودکان: نشانه‌ها و علائم اگزما در کودکان در مراحل اولیه بسیار متفاوت است. اگر فرزند شما به تازگی به دنیا آمده و کمتر از ۶ ماه دارد باید توجه داشته باشید که بین دو تا ۶ ماهگی (و تقریبا پیش از پنج سالگی)، کودکان مبتلا به اگزما علائمی مانند خارش، خشکی، قرمزی و برآمدگی‌های کوچک در پوست گونه، پیشانی یا سر خود دارند.

با بزرگتر شدن کودک، معمولا بثورات از حالتی که در ابتدا به وجود آمدند فلسی شکل‌تر می‌شوند و پوست به شدت خشک شده و خارش دارد. با گذشت زمان، این علائم شدیدتر شده و افزایش می‌یابند در حالی که ممکن است با عودهایی همراه شوند که به صورت دوره‌ای رخ می‌دهد

نوجوانان و بزرگسالان: اگزما در این افراد، بیشتر در اطراف گردن، برآمدگی آرنج و پشت زانوها دیده می‌شود. گاهی مچ دست، دست‌ها (مچ تا انگشتان)، ساعد و صورت نوجوانان و بزرگسالان نیز ممکن است درگیر شود.

اگزما ممکن است پوست نوجوانان و بزرگسالان را ضخیم و تیره کند. همچنین، گاهی این بیماری باعث خارش شدید پوست افراد می‌شود و به همین خاطر زخم‌هایی را بر پوستشان ایجاد می‌کند.

علت بروز اگزما چیست؟

اگزما یک بیماری موروثی در نظر گرفته می شود و همراه با آرژی های خوراکی، التهاب مخاط بینی، آلرژیک و آسم است. این بیماری پوستی وقتی اتفاق می افتد که پوست ملتهب شده و نمی تواند رطوبت کافی را در خودش نگه دارد. این مشکل می تواند توسط رطوب از هوای مرطوب و خیس، و همینطور هوای به شدت سرد و خشک تشدید شود.

عوامل دیگری که می تواند باعث اگزما شود، مثل استرس، محرک ها (مثل مواد حساسیت زا، صابون ها یا لوسیون ها)، مواد خوراکی خاص یا گرد و خاک و کپک ها.

آیا اگزما انواع مختلفی دارد و عوامل و فاکتورهای خطر آن

حداقل 11 نوع مختلف بیماری پوستی وجود دارد که اگزما ایجاد می کنند. برای طرح درمان تشخیص آن ها مهم است. این کار اغلب آسان نیست.

درماتیت اتو پیک :

این بیماری پایه ژنتیکی دارد و نوع متداول اگزما را ایجاد می کند. درماتیت اتوپیک در زندگی افراد با زمینه آلرژی زود شروع می شود، اما به احتمال زیاد آلرژی ندارد. خارش روی گونه ها، گردن، آرنج و مچ پا و قوزک پا رخ می دهند.

درماتیت سوزش آور :

زمانی اتفاق می افتد که پوست به طور مکرر در معرض شستشوی بیش از حد و یا مواد سمی قرار می گیرد.

درماتیت تماسی آلرژیک :

پس از تماس مکرر به یک ماده، سیستم تشخیص ایمنی بدن در محل بعدی فعال می شود و درماتیت را ایجاد می کند. یک نمونه از این مورد، آلرژی به پیچک سمی است.

درماتیت استازی :

این بیماری عموما روی پاهای متورم افرادی رخ می دهد که گردش ضعیف در رگ های پاها دارند.

عفونت های قارچی : 

می تواند الگوی مشابه بسیاری از انواع دیگر اگزما را ایجاد کند، اما قارچها زیر میکروسکوپ با جزئیات قابل دید هستند.

پوست زخمی :

این بیماری از هجوم انگل های انسانی ناشی می شود و ممکن است جوش شبیه دیگر انواع اگزما را ایجاد کند.

اگزمای دیس هیدروتیک :

بیماری شایع است که به طور معمول دست ها و گاهی اوقات پا ها را با ایجاد خارش و تاول ها روی کف دست و پا تاثیر می گذارد.

lichen simplex :

این ویروس باکتری های پوست را تولید می کند که عموما روی ساق پا و گردن یافت می شوند.

اگزما نومولار یا سکه ای :

یک عبارت غیر اختصاصی برای باکتری های سکه ای است که اغلب روی پایین پاهای افراد مسن ایجاد می شود.

Xerotic ( پوست خشک ) :

اگر خشکی بیش از حد شود، پوست ترک می خورد و آسیب می بیند.

درماتیت سبورئیک :

یا شوره ای در پوست سر، صورت، گوش ها و گاهی اوقات میانه سینه بزرگسالان خارش ایجاد می کند. کودکان، مبتلا زیاد گریه می کنند، تاول پشت گوش ها کاملا گسترده و تمام بدن را می گیرد.

اگزمای عصبی چیست؟

اگزمای عصبی مشابه درماتیت آتوپیک است، باعث ضخیم شدن پوست می شود. ضخامت فلس دار روی دست ها و پاها تشکیل می شود و نیز در پوست سر، کف پا، پشت دست ها ایجاد می شود. این تکه ها می تواند بسیار خارش دار شود.

اگزمای عصبی معمولاً در افرادی که انواع دیگر اگزما را دارند شروع می شود و پزشکان دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث آن می شود.

درمان‌های خانگی

درمان اگزما با داروهای خانگی، علاوه بر اینکه ساده و کم‌هزینه است، معمولاً عوارض جانبی کمتری دارد، در اینجا به برخی از این روش‌ها که برای افراد مختلف مفید بوده است. اشاره می‌شود:

استفاده از کمپرس سرد برای تسکین خارش ، نوشیدن مقدار زیادی آب (این روش بسیار مفید است) حمام با بلغور جوی دو سر التهاب پوست را تسکین می‌دهد و یک مرطوب‌کننده عالی است. حمام با آب ولرم که درون وام یک‌چهارم ‌فنجان جوش شیرین ریخته شده باشد. روغن خالص و تصفیه شده شترمرغ، دارای خواص ضدالتهابی است و اگزما را درمان می‌کند. روغن زیتون را به پوست خود بمالید و پس از چند دقیقه آن را با یک شامپوی ضدآلرژی بشویید.

درمان اگزما با تغییر در سبک زندگی

علاوه بر درمان اگزما با داروهای خانگی، برخی تغییرات ساده در شیوه زندگی می‌تواند تا حدود زیادی به کاهش علائم اگزما کمک کند. کاهش استرس: استراحت کافی داشته باشید، تفریح کنید و به تمدد اعصاب بپردازید و افکار منفی را از خود دور کنید دوش آب گرم در رسیدن به آرامش بسیار مؤثر است. از محصولات بهداشتی و آرایشی ضدحساسیت و ضعیف استفاده کنید. همیشه پوست خود را مرطوب نگه دارید. مرطوب‌کننده‌ها از خشکی پوست جلوگیری می‌کنند.

هوای منزل را مرطوب نگه دارید. می‌توانید از دستگاه‌های مرطوب‌کننده نیزاستفاده کنید. ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بدون هیچ‌گونه کرم و یا محافظی در معرض نور خورشید قرار بگیرید و مطمئن باشید که این مدت کوتاه هیچ آسیبی به پوست شما نمی‌رساند. به این روش UV درمانی می‌گویند. از تغییرات ناگهانی دما جلوگیری کنید؛ اگرچه شاید با وجود الگوهای متغیر آب و هوایی، کمی مشکل باشد.

لباس‌های پنبه‌ای بپوشید سعی کنید ملحفه و روتختی شما از جنس پنبه و یا نخ باشد. اگر خارش شما شدید بود، با جوراب و دستکش بخوابید. از قرار گرفتن در برابر آلرژن‌های بالقوه، همچون گرد و غبار و گرده گیاهان، خودداری کنید. از مصرف لوسیون‌ها، صابون‌های خشن و شامپو و مواد شیمیائی قوی که حاوی رنگ‌های مصنوعی، اسانس و یا مواد محرک همچون سولفات سدیم لوریل هستند، اجتناب ورزید. از محصولات گیاهی و ضدحساسیت استفاده کنید که معمولاً عاری از هر نوع ماده تحریک‌کننده هستند.

درمان اگزما با تغذیه

برخی افراد درمی‌یابند که با تغییر رژیم غذائی می‌توانند اگزمای خود را درمان کنند؛ یکی ازاین افراد دکتر لیم اولین است که کتاب اگزما و اسرار رژیم غذائی را نیز نوشته است. تخم‌مرغ، محصولات لبنی، شکلات، رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌های و غذاهای فرآوری شده را از زندگی خود حذف کنید. میوه‌ها و سبزیجات خام بخورید و رژیم غذائی سرشار از آبمیوه و میوه داشته باشید.

۶۰ درصد میوه و سبزیجات خام بخورید و ۴۰ درصد آب، میوه و سبزیجات تازه ، اسیدهای چرب ضروری را که در روغن ماهی، تخم‌کتان، گردو، ساردین و ماهی آزاد وجود دارند، فراموش نکنید. بهترین نوع اسیدهای چرب امگا ۳ است که می‌توانید مکمل آن را بخورید. فراموش نکنید که مصرف بیش از حد مکمل روی موجب کمبود مس در بدن می‌شود. پروبیوتیک‌هایی همچون اسید و فیلوس و بیفنیو‌باکتر‌ها را فراموش نکنید. این باکتری‌های مفید می‌توانند به درمان اگزما در کودکان کمک کنند.

درمان با گیاهان داروئی

مطالعات اخیر نشان می‌دهند که طب‌سوزنی و طب گیاهی چینی می‌تواند اگزما را درمان کند. نوشیدن مخلوطی از گیاهان دارویی چینی و استحمام با آنها و استفاده از کرم‌های گیاهی، اگزما را در اکثر بیماران درمان می‌کند.

چای سبز و سیاه و سفید، موجب بهبود اگزما می‌شود. علاوه بر نوشیدن، اسپری آنها بر روی پوست نیز مؤثر خواهد بود، اگرچه توصیه می‌شود دراستفاده از آنها متعادل باشید، زیرا حاوی کافئین هستند. آبلیمو، رزماری و روغن زیتون نیز مؤثرند. روغن درخت چای نیز یکی از دیگر درمان‌های مفید اگزما است.

درمان پزشکی اگزما

در اگزمای مزمن، روش‌های فوق نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه بیماری عود می‌کند و روش‌های درمانی ذکر شده موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن و عود و چرخه التهاب و افزایش استرس می‌شود. از آنجا که پژوهشگران هنوز نمی‌دانند چه چیزی منجر به اگزما می‌شود، رویکرد جامعی برای درمان آن وجود دارد که در واقع شامل تغییرات رژیم غذایی، کاهش استرس و اجتناب از عوامل آلرژی‌زا می‌شود. این موارد به درمان اگزما می‌انجامد. گاهی اوقات بدن آنقدر دچار استرس می‌شود که تمام روش‌های طبیعی رژیم غذایی و گیاهی نیز در درمان اگزما مؤثر نمی‌شود.

کرم هیدروکورتیزون که بدون نسخه نیز فروخته می‌شوند. کرم‌های کورتیکو استروئید که استفاده از آنها عوارض جانبی شدیدی به همراه خواهد داشت و فقط باتجویز پزشک فروخته می‌شوند.

آنتی‌بیوتیک‌ها که می‌توانند باکتری‌های مفید روده را از بین ببرند و به این ترتیب عملکرد سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهند.

آنتی‌هیستامین‌ها فتوتراپی و درمان با نور ماوراء بنفش که خطر ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس را افزایش می‌دهد. مرطوب‌کننده‌ها می‌توانند مانع از خشکی پوست شده و یک لایه محافظ روی پوست به وجود آورند که این لایه از پوست در برابر مواد شیمیایی مضر محافظت می‌کند.

اگزما در کودکان بسیار شایع است و اکثر آنها تا سن سه ماهگی خود اگزما را تجربه می‌کنند و در برخی از آنها اگزما تا دوران نوجوانی باقی خواهد ماند. یکی از مؤثرترین روش‌های درمان و کنترل اگزما در نوزادان، تغذیه با شیر مادر است. حداقل شش ماه تغذیه با شیر مادر از اگزما پیشگیری کنید. خوشبختانه اگزما مسری نیست، اما در خانواده‌هایی که سابقه اگزما، حساسیت و یا آسم دارند، احتمال ابتلا به اگزما نیز وجود دارد.