10 راه علمی برای درمان چاقی

امروزه درمان چاقی به یکی از معضل های جدی کشور های توسعه یافته تبدیل شده و دولت های مختلف برای این کار برنامه های مختلفی را تدوین کرده اند. در اغلب موارد، متخصصان تغذیه با اتخاذ تغییراتی در شیوه زندگی افراد تلاش می کنند تا بدون هیچ عارضه فرد کاهش اضافه وزن را تجربه کند.

اما کاهش اضافه وزن و چاقی در برخی موارد به روش های درمان مختلفی دیگر مانند مصرف داروها یا جراحی کاهش وزن نیز منجر می شود. به عبارت ساده تر علم پزشکی ثابت نموده که افراد دارای وزن نرمال نسبت به سایر افراد جامعه از سطح سلامت بالاتری برخوردار هستند. اضافه وزن و چاقی می تواند زمینه بروز بسیاری از بیماری های قلبی، عروقی، مغزی، متابولیسمی و… را به میزان قابل توجه تشدید نماید.

اضافه وزن یا چاقی چیست؟

اضافه وزن و چاقی به تجمع غیرطبیعی یا بیش از حد بافت چربی در لایه های مختلف زیر پوستی قفسه سینه، شکم و حول اندام های تحتانی اطلاق می شود. در نتیجه این انباشت چربی بیش از حد می تواند برای سلامتی فرد خطرناک بوده و حتی در عملکرد سیستم ایمنی و یا بافت های حیاتی بدن اختلال ایجاد نماید.

محققان علم پزشکی بیان می کنند اگر شاخص توده بدنی (BMI) بالای 30 باشد، فرد به عنوان چاقی کلاس یک محسوب می شود. در حال حاضر با کاهش تحرک افراد، افزایش مصرف فست فود و غذاهای پر کالری اضافه وزن و چاقی به یک اپیدمی جهانی تبدیل شده است.

به طوری که سازمان بهداشت جهانی اعلام می کند که سالانه بیش از 4 میلیون نفر در نتیجه اضافه وزن یا چاقی جان خود را از دست می دهند. نرخ چاقی همواره در بین بزرگسالان و کودکان در حال افزایش و تاکنون این آمار در سطح جهانی از 4 درصد به 18 درصد افزایش یافته است.

درمان قطعی چاقی

چاقی به دلیل مصرف بیشتر کالری یا خوردن غذاهای چرب و شیرین به خصوص در افرادی که فعالیت بدنی کمی دارند رخ می دهد. هنگامی که شما یک غذای پر کالری می خورید در حقیقت بدن انرژی اضافی را به عنوان چربی ذخیره می کند.

همچنین برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند کم کاری غده تیروئید نیز می‌تواند منجر به افزایش وزن شود که معمولاً از طریق مصرف دارو کنترل می شود. اما به طور کلی امروزه برای درمان چاقی سریع روش های متنوعی وجود دارد.

• تغییر سبک زندگی

متخصصان تغذیه بهترین راه درمان چاقی و اضافه وزن را در افراد مختلف ایجاد تغییرات اساسی سبک زندگی می دانند. دنبال کردن یک برنامه غذایی سالم و افزایش فعالیت بدنی به شما کمک تا بتوانید روند کاهش وزن ایمن را داشته باشید. ایجاد تغییرات در سبک زندگی می تواند شامل کاهش کالری دریافتی از غذا و نوشیدنی ها، تغییر سبد غذایی و حتی افزایش فعالیت بدنی و… باشد.

• دنبال کردن برنامه رژیم غذایی یا کاهش وزن مناسب

متخصصان تغذیه در برخی موارد با توجه به شرایط فرد و برای درمان چاقی زنان و مردان دنبال کردن یک برنامه غذایی را توصیه می کنند. استفاده از رژیم غذایی سرشار از فیبر، پروتئین و ریز مغذی های مورد نیاز بدن به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید با کمترین عارضه جانبی وزن خود را به حد اعتدال برسانید.

• عمل جراحی

عمل جراحی کاهش وزن اغلب اوقات توسط تیم پزشکی برای درمان افرادی که به شدت چاق هستند توصیه می شود. جراحی چاقی معمولاً فقط برای درمان افراد مبتلا به چاقی شدید که BMI 35 یا بالاتردارند و یا کنار BMI بالای 30 از بیماری جدی مانند دیابت نوع 2 یا فشار خون بالا رنج می برند، توصیه می شود. امروزه این نوع از عمل های جراحی به علت تاثیر فوق‌العاده روی چاقی مفرط و خطرات بسیارناچیز که برای فرد به دنبال دارد به عنوان عمل های درمانی(نه زیبایی) به صورت کاملا گسترده در حال انجام است.

• افزایش فعالیت بدنی یا ورزش

پزشکان توصیه می کنند افراد چاق باید حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشند. دنبال کردن ورزش یا فعالیت بدنی منظم می تواند به جلوگیری از افزایش وزن و یا حفظ مقدار وزن مناسب کمک کند. با بهبود استقامت و تناسب اندام شما می توانید عضله سازی کنید و از شر چربی های انباشته شده در زیر پوست خلاص شوید.

انجام ورزش های هوازی منظم کارآمدترین راه برای سوزاندن کالری و کاهش وزن اضافی است و در عین حال یکی از بهترین راه های درمان چاقی ژنتیکی محسوب می شود.

• آستین یا اسلیو معده

در این جراحی حدود ۸۰ درصد از معده با برش برداشته شده و تنها ۲۰ درصد معده به شکل آستین یا موزبرای نگهداری یا هضم غذا در این بخش دستگاه گوارش ایجاد می شود. جراحی آستین یا اسلیو معده نسبت به بای پس معده ساده تر است ولی باید توسط یک جراح ماهر و کاملا کاربلد انجام شود تا از عوارض بعد از جراحی در امان باشید. هرچند موفقیت در کاهش وزن پس از جراحی به تعهد شما برای ایجاد تغییرات مادام العمر در عادات غذایی و ورزش نیز بستگی دارد.

• جراحی بایپس معده

در عمل جراحی بایپس معده که (Roux-en-Y) نیزنامیده می شود، جراح یک کیسه کوچک در بالای معده ایجاد می کند. سپس روده کوچک به فاصله کوتاهی زیر معده اصلی بریده می شود و به کیسه جدید متصل می شود. غذا و مایعات مستقیماً از کیسه به این قسمت روده می ریزند و قسمت اعظم معده و بخشی از روده را دور می زنند.

• باند قابل تنظیم معده

در این شیوه درمانی یک نوار سیلیکونی در اطراف ناحیه بیرونی معده قرار داده می شود تا این اندام را به دو کیسه تقسیم کند. جراح باند را مانند یک کمربند محکم می‌کشد و یک مسیر باریک بین دو کیسه ایجاد می نماید تا با این کار مانع از بزرگتر شدن دهانه شود.البته فشار داخل باند بر اساس علائم و کاهش وزن بیمار از طریق آبی که داخل مخزنی که زیر پوست شکم تزریق می شود، قابل تنظیم است.این روش در حال حاضر در سرتاسر دنیا بسیار کم انجام می شود.

• مصرف هیدروژل ها

این کپسول های خوراکی که با نسخه در دسترس افراد مورد نظر قرار می گیرد، حاوی ذرات ریزی هستند که آب را جذب کرده و در معده بزرگتر می شوند تا به شما کمک کنند احساس سیری کنید. این کپسول ها قبل از وعده های غذا مصرف می شوند و به عنوان مدفوع از روده ها عبور کرده و به راحتی دفع می شوند.

• انسداد عصب واگ

این روش شامل کاشت یک دستگاه زیر پوستی در ناحیه معده است تا دستگاه بتواند پالس های الکتریکی را به عصب واگ شکمی بفرستد. این عصب به مغز می گوید که معده چه زمانی احساس خالی یا پر بودن می کند، بنابراین با دریافت این پالس های الکتریکی مغز احساس سیری را دریافت خواهد نمود و از خوردن بیش از اندازه پیشگیری می کند.

• آسپیراسیون معده

در این روش یک لوله از طریق شکم به معده وارد شده و بخشی از محتویات معده را بعد هر وعده غذایی تخلیه می کند.

• مصرف داروهای کاهش وزن

دستیابی به کاهش وزن و حفظ آن کار بسیار دشواری است که غالبا افراد را در میانه راه به ستوه می آورد و از ادامه دادن مسیر منصرف می کند. در برخی اوقات اگر تغییرات سبک زندگی و دنبال کردن رژیم غذایی کافی نباشد، متخصصان تغذیه ممکن است داروهایی برای درمان اضافه وزن شما تجویز کنند. مصرف برخی ازاین داروها می تواند به کاهش وزن کمک کند ولی شما در حین مصرف این دارو ها باید سعی کنید به برنامه غذایی سالم و معتدل خود پایبند باشید.

برای درمان چاقی چه بخوریم

کاهش کالری و رعایت عادات غذایی سالم را می توان کلید اصلی غلبه بر چاقی دانست که در دراز مدت امن ترین راه و بهترین راه برای کاهش وزن دائمی است. بهترین رژیم غذایی برای کاهش وزن باید شامل غذاهای سالمی باشد که احساس می کنید برای شما مفید هستند. در تغییرات رژیم غذایی شما برای کاهش اضافه وزن و حفظ سلامتی کلی بدن باید موارد زیر لحاظ شود:

• عادات خوردن و نوشیدن مواد غذایی پر کالری و سرشار از قند را کنار بگذارد و به جای آن از نوشیدنی های طبیعی همچون آبمیوه و آب استفاده کنید.

• به جای مصرف دسرها، آب نبات ها و غذاهای فرآوری شده می توانید از میوه ها و سبزیجات کم کالری در وعده های غذایی خود استفاده نمایید.

• به جای خوردن وعده های غذایی پر حجم بهتر است برای کاهش احساس گرسنگی از وعده غذایی کوچک و پروتئینی ولی مغذی پیروی نمایید.

• بهتر است رژیم غذایی شما شامل پروتئین بدون چربی یا لوبیا، عدس ، سویا، سبزیجات، غلات کامل ومیوه باشد.

• سعی کنید ۲ تا ۴ بار در هفته حتما از مرغ و ماهی استفاده کنید.

• حتما نمک و شکر اضافه شده را محدود کنید.

• از منابع چربی مفید مانند روغن زیتون، کانولا و آجیل استفاده کنید.

• محدود کردن غذاهای پر کربوهیدرات یا پرچرب را جدی بگیرید.

برای درمان چاقی شکمی چه کنم؟

چاقی شکمی را با اندازه گیری دور کمر تعیین می کنند تا پزشکان بفهمند که چربی ذخیره شده در اطراف کمر و چربی احشایی چه مقدار است. چرا که چربی شکمی ممکن است خطر ابتلا فرد به بیماری قلبی و دیابت را به میزان بسیار زیادی افزایش دهد.

زنان با دور کمر بیش از 35 اینچ (89 سانتی‌متر) و مردان با دور کمر بیش از 40 اینچ (102 سانتی‌متر) به چاقی شکمی مبتلا هستند. بنابراین این افراد برای کاهش وزن باید عادات غذایی خود را تغییر دهند و فعالیت بیشتری در طول روز داشته باشند.

روش های درمانی یا رژیم های مد روز که وعده کاهش وزن سریع و آسان را نوید می دهند برای این افراد در واقعیت هیچ جادویی یا راه حل سریع به همراه ندارد. رژیم های غذایی مد روز ممکن است در مدت کوتاه به شما کمک کند تا مقداری وزن از دست بدهید، اما نتایج درازمدت مطلوبی را دربر ندارند.

علل و خطرات چاقی

بهترین راه برای درمان چاقی، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و کم کالری همراه با انجام ورزش منظم و مداوم است. پزشکان عمومی یا متخصصین تغذیه همواره توصیه می کنند برای حفظ وزن معتدل و مدیریت روند کاهش وزن بهتر است از یک رژیم غذایی متعادل و کم کالری استفاده کنید.چاقی و اضافه وزن می تواند بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد و حتی منجر به مشکلات روانی مانند افسردگی و اعتماد به نفس پایین شود.

• ابتلا به دیابت نوع 2

• افزایش ابتلا به بیماریهای قلبی، عروقی و کرونر قلب

• افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان ها مانند سرطان سینه، رحم، روده و پروستات

• افزایش بروز سکته قلبی و مغزی

• اختلال در سیستم تنقسی و احساس تنگی نفس

• افزایش تعریق

• خرناس در هنگام خوابیدن

• مشکل در انجام فعالیت بدنی و تحرک

• احساس خستگی و بی حالی مداوم

• درد مفاصل زانو و کمر

• کاهش اعتماد به نفس

• فشار خون بالا

• کلسترول بالا

• آترواسکلروز(رسوبات چربی در عروق خونی و باریک شدن آنها(

• سندرم متابولیک

چقدر وزن کم کنم؟

اگر نیاز به کاهش وزن دارید حتما با یک متخصص تغذیه مشورت نمایید تا برنامه کاهش وزن مناسبی را در چارچوب زمانی معین برای شما تعریف کند. به عنوان مثال، کاهش ۱۰درصد وزن بدن در یک دوره 6 ماهه می تواند است یک هدف اولیه خوب باشد. بنابراین اگر شما به طور میانگین بتوانید در یک بازه زمانی حدودا یک ماهه بین۱ تا ۲ کیلو گرم وزن کم کنید باید خودتان را تحسین نمایید.

هرچند که کاهش وزن زیاد می تواند سلامت کلی بدن شما را ارتقا دهد و شانس ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی را کاهش دهد ولی از دست دادن اضافه وزن سریع نیز می تواند متابولیسم و مکانیزم بدن شما را به مخاطره بیندازد.

کلام آخر

اضافه وزن و چاقی می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی، کبدی و کلیوی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و سلامت افراد را به مخاطره بیندازد. از جمله عوارض چاقی در دوران بارداری ابتلا به دیابت بارداری یا پره اکلامپسی است که هم جان مادر و هم جان کودک را به خطر می اندازد. همچنین تحقیقات علمی نشان می دهد که چاقی بسته به شدت آن می تواند امید به زندگی را در میان افراد به طور متوسط بین ۵ تا 10 سال کاهش دهد.