هیدرونفروز چیست؟

در بدن هر انسان سالمی دو کلیه در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند. کلیه ها در بدن وظایف حیاتی و مهمی نظیر: دفع مواد زاید و مایعات اضافی، تصفیه خون، کنترل تولید گلبولهای قرمز،تولید هورمون‌های موثر در تنظیم فشار خون را بر عهده دارند. یکی از عواملی که منجر به بیماری کلیه ها می شود، هیدرونفروز کلیه یا ورم کلیه است.

هیدرونفروز یا ورم کلیه چیست؟

اگر لگنچه و کالیس ها که اندام های مسئول جمع آوری ادرار هستند از حالت عادی حجیم تر شوند کلیه ها بزرگتر می شوند و ورم می کنند که به این حالت هیدرونفروز یا ورم کلیه می گویند.

بیماری هیدرونفروز یا ورم کلیه حتی می تواند در زمانی که جنین در رحم مادر است بروز پیدا کند و عواملی نظیر: برگشت ادرار از مثانه به میزنای (رفلاکس)، ضایعات انسدادی در مسیر مجرای ادرار، کیست های کلیه، مثانه عصبی (نورژنیک) و …در بروز هیدرونفروز در دوران جنینی موثر هستند. در صورتی که جنین دچار هیدرونفروز شده باشد باید پس از تولد علت دقیق آن تشخیص داده شود و مراحل درمان شروع شود، تا عملکرد کلیه ها دچار اختلال نشود.

دلایل بروز بیماری هیدرونفروز یا ورم کلیه چیست؟

همانطور که قبلا اشاره کردیم هرگونه انسداد در مجاری ادرار باعث بروز هیدرونفروز می شود. هیدرونفروز در سونوگرافی با استفاده از اندازه گیری حجم مایع آمنیوتیک قابل تشخیص است، زیرا ۹۰% حجم مایع آمنیوتیک حاصل از ادرار جنین است، در صورتی که حجم مایع آمنیوتیک کمتر از حالت عادی باشد، نشان دهنده اختلال در عملکرد هر دو کلیه جنین یا انسداد در مسیر خروجی مثانه است. نوزادانی که در دوران جنینی دچار هیدرونفروز شده اند باید در هفته ی اول تولد از کلیه ها سونوگرافی گرفته شود.

تشخیص هیدرونفروز در نوزادان

چنانچه نوزادان ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از تولد ادرار نکنند باید حتما توسط پزشک بررسی شود زیرا نشان دهنده ی مشکل در سیستم ادراری نوزاد است. در نوزادانی که تازه متولد می شوند و دچار مشکل هیدرونفروز هستند ممکن است توده ای در ناحیه پهلو و یا بالای مثانه لمس شود که باعث انسداد مجاری ادرار شده است.

در نوزادانی که در دوران جنینی دارای مشکل هیدرونفروز بوده اند پزشک رادیوگرافی مجاری ادراری را پیشنهاد می دهد اگر نتیجه ی رادیوگرافی طبیعی باشد، احتمال انسداد در قسمت‌های بالاتر سیستم ادراری وجود دارد که جهت تشخیص این موارد اسکن ایزوتوپ از کلیه ها  MAG3 یا DTPA باید انجام شود.

نکته: نوزادان پسری که دارای مشکل هیدرونفروز هستند باید فورا ختنه شوند زیرا ختنه احتمال ابتلا به عفونت های ادراری را به شدت کاهش می دهد.

درمان هیدرونفروز در نوزادان

تمام نوزادانی که سابقه هیدرونفروز را در دوران جنینی یا در نوزادی دارند تا زمان تشخیص علت اصلی هیدرونفروز باید از آنتی بیوتیک جهت پیشگیری از عفونت های ادراری استفاده کنند. آنتی بیوتیک آموکسی سیلین در دو ماه اول عمر برای پیشگیری از عفونت مناسب است.

اگر سونوگرافی و رادیوگرافی های نوزاد موارد خفیف را نشان دهد نیازی به هیچگونه جراحی نیست و با دارو قابل درمان است، اما باید به منظور کنترل کراتین خون، کنترل فشار خون، و وضعیت رشد جسمی کودک، آزمایش های مکرر ادراری از نظر بررسی عفونت ادراری از نوزاد گرفته شود.