اختلال دوقطبی چیست؟ علائم و روش های درمانی آن چیست؟

اختلال دوقطبی یا شیدایی دوقطبی:

افسردگی یک اختلال روانی است که باعث تغییرات شدید در خلق و خوی فرد می شود. هر فردی ممکن است در زندگی خود یا اطرافیان خود دوره هایی از ناامیدی یا شادی را تجربه کرده باشد. به عنوان مثال، ممکن است در روزهای آفتابی سرحال تر از روزهای ابری و بارانی به نظر برسد. بسته به شرایط و خلق و خوی هر فرد، بخشی از تغییر خلق و خو و خود فرد طبیعی است. اما گاهی این تغییرات آنقدر شدید است که از حالت عادی خارج شده و به نوعی بی نظمی تبدیل می شود. اما دقیقاً اختلال دوقطبی چیست و چه علائمی باعث می‌شود شما متوجه یک اختلال شوید؟

همانطور که از نامش پیداست، اختلال دوقطبی باعث ایجاد دوره های مختلف رفتاری در فرد می شود. دوره شیدایی و دوره افسردگی. دوره شیدایی زمانی است که فرد بسیار فعال است و دوره افسرده زمانی است که فرد بسیار آرام و افسرده به نظر می رسد. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است کنترل رفتارهای روزانه خود در مدرسه یا محل کار و همچنین حفظ روابط عاطفی را با مشکل مواجه کنند.
میانگین سن شروع این بیماری حدود 25 سال است و شیوع آن در مردان و زنان تقریباً یکسان است، اگرچه اکثر مبتلایان به این اختلال در سنین پایین هستند، اما امکان مشاهده اختلال دوقطبی در کودکان وجود دارد. در ادامه با جزئیات بیشتری در این مورد بحث خواهیم کرد.

نکته مهم در این بیماری شناسایی و درمان به موقع آن است زیرا در صورت عدم درمان به موقع علائم بیماری تشدید می شود. در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد، اما مبتلایان می توانند علائم خود را با درک چیستی اختلال دوقطبی و استفاده از برخی درمان ها کنترل کنند.

انواع اختلال دوقطبی چیست؟

پس از آن با هم مرور می کنیم که اختلال دوقطبی چیست، می توانیم انواع آن را بررسی کنیم. انواع مختلفی از اختلال دوقطبی وجود دارد که می توان آنها را به شرح زیر طبقه بندی کرد:

اختلال دوقطبی نوع 1:

این اختلال شامل یک دوره شیدایی (مانیا) است که حداقل 7 روز طول می کشد یا علائم مکرر شیدایی آنقدر شدید است که فرد نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. در این نوع اختلال ممکن است فرد قبل از دوره شیدایی یک دوره افسردگی را تجربه کرده باشد. در برخی موارد، شدت شیدایی می تواند باعث فروپاشی ذهنی شود.

اختلال دوقطبی نوع 2:

در این نوع اختلال، فرد حداقل یک دوره افسردگی و یک دوره نیمه شیدایی (هیپومانیا) را تجربه می کند.

اختلال دوقطبی عود کننده یا سیکلوتیمیا:

علائم این نوع اختلال دوقطبی شامل علائم مکرر افسردگی و نیمه شیدایی است. اینها علائم کوتاهتر و ضعیفتر اختلال دوقطبی نوع یک یا اختلال دوقطبی نوع دوم هستند.

انواع دیگر:

انواع دیگر اختلال دوقطبی عبارتند از “اختلال دوقطبی نوع I و II همزمان”، “اختلال دوقطبی نوع I و II با دوره های مکرر”، “اختلال دوقطبی نوع I و II با الگوهای فصلی مکرر” یا برخی اختلالات ناشی از الکل یا مواد مخدر

علائم و نشانه های اختلال دوقطبی چیست؟

نوع علائم و شدت آنها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است دوره های آشکار شیدایی یا افسردگی را تجربه کنند. از سوی دیگر، این اختلال می‌تواند سال‌ها،  بدون علائم واضح ادامه داشته باشد. همچنین ممکن است فرد هر دو نوع علائم کوتاه مدت یا طولانی مدت را همزمان تجربه کند.
همانطور که گفتیم دوقطبی شیدایی- افسردگی از دو بخش تشکیل شده است: دوره شیدایی و دوره افسردگی. در ادامه این دو مورد را بیشتر بررسی می کنیم:

اختلال دوقطبی شیدایی یا نیمه شیدایی

برای تشخیص شیدایی دوقطبی، فرد باید حداقل یک دوره شیدایی یا نیمه شیدایی را تجربه کرده باشد. نیمه شیدایی نوع خفیف تری از شیدایی است که باعث فروپاشی روانی نمی شود و افرادی که از آن رنج می برند می توانند در موقعیت های اجتماعی یا محل کار عملکرد نسبتا خوبی داشته باشند.

در حالی که برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی این دوره را بارها در زندگی خود تجربه می کنند، برخی دیگر ممکن است فقط یک بار آن را تجربه کنند. دوره های شدید شیدایی معمولاً پس از یک دوره افسردگی اساسی رخ می دهد. در این حالت کنترل علائم فرد دشوارتر است. زمانی که دوره عود شیدایی دوقطبی فرا می رسد، فرد به سرعت از خواب بیدار می شود و رفتارهای غیرقابل پیش بینی از خود نشان می دهد که از عواقب آن بی خبر است. خودکشی در یک فرد مبتلا به شیدایی اختلال دوقطبی یک خطر ثابت در نظر گرفته می شود. دانستن علائم شیدایی دوقطبی به فرد کمک می کند تا علائم خود را راحت تر کنترل کند.

برخی از علائم افراد مبتلا به شیدایی دوقطبی به شرح زیر است:

• آنها حتی زمانی که اوضاع خوب پیش نمی رود، بسیار خوشحال و هیجان زده می شوند.
• آنها پر از ایده های جدید و هیجان انگیز هستند.
• آنها به سرعت موضع خود را از یک ایده به ایده دیگر تغییر می دهند.
• آنها صداهایی را می شنوند که دیگران نمی توانند بشنوند.
• آنها تحریک می شوند و سریعتر از حد معمول به چیزها واکنش نشان می دهند.
• آنها سریع صحبت می کنند و مدام از موضوعی به موضوع دیگر می پرند.
• آنها معتقدند که می توانند هر کاری انجام دهند.
• احساس غریبی می کنند.
• آنها به راحتی اذیت می شوند و تمرکز روی آنها دشوار است.
• آنها واقعاً نمی توانند یا احساس می کنند نمی توانند بخوابند.
• آنها تصوری فراتر از خودشان درباره خودشان و عملکردشان دارند.
• آنها تصمیمات ناگهانی می گیرند که می تواند عواقب جدی داشته باشد. (به عنوان مثال: قمار، رابطه جنسی نامتعارف، تجارت غیر منطقی و غیره)
• علائم اختلال دوقطبی نیمه شیدایی مشابه علائم اختلال دوقطبی شیدایی است، با این تفاوت که شدت آن خفیف تر است. این دو اختلال روش های درمانی یکسانی دارند.

دوره افسردگی

دوره های افسردگی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی اغلب آنقدر شدید است که ممکن است حتی نتوانند از رختخواب خارج شوند. در حالی که برخی افراد بی خوابی را تجربه می کنند و نمی توانند بخوابند، برخی دیگر ممکن است همیشه در خواب باشند. هنگامی که یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی وارد دوره افسردگی خود می شود، ممکن است حتی در تصمیم گیری های عادی مانند ناهار خوری در خارج از خانه دچار مشکل شود. آنها همچنین افکار وسواسی در مورد شکست و درماندگی خود دارند و متأسفانه این افکار می تواند منجر به خودکشی شود.

اگر فردی به مدت دو هفته هر روز علائم افسردگی را نشان دهد و عملکرد طبیعی او را مختل کند، دوره افسردگی دوقطبی را می توان به طور قطعی تشخیص داد. تفاوت هایی بین افسردگی مرتبط با اختلال دوقطبی و افسردگی رایج از نظر علائم و حتی روش های درمانی وجود دارد. به عنوان مثال، تحقیقات نشان می دهد که حتی استفاده از داروهای ضد افسردگی رایج می تواند علائم اختلال دوقطبی را بدتر کند.

برخی از علائم افسردگی در اختلال دوقطبی شامل موارد زیر است:

• مردم احساس ناامیدی، غمگینی و پوچی می کنند.
• آنها از انجام هیچ کاری لذت نمی برند.
• آنها اغلب احساس خستگی می کنند و فکر می کنند که انرژی لازم برای انجام کاری را ندارند.
• از نظر جسمی و ذهنی کند می شوند.
• تغییراتی در اشتها و وزن شما وجود دارد.
• الگوهای خواب شما تغییر می کند.
• آنها در به خاطر سپردن وقایع مشکل دارند.
• آنها احساس بی ارزشی و گناه می کنند.
• آنها به مرگ و خودکشی فکر می کنند.

درمان اختلال شخصیت دوقطبی

روان درمانی:

استفاده از روان درمانگران از طریق درمان های شناختی یا طرح های درمانی کمک موثری در درمان اختلال شخصیت دوقطبی است.

داروها:

تثبیت کننده های خلق و خو، داروهای ضد افسردگی و برخی از انواع داروهای ضد افسردگی برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می شود.

تکنیک های خوددرمانی:

تکنیک های کنترل علائم، مانند آموزش صحیح و شناخت علائم اولیه، درمان اختلال شخصیت دوقطبی را تسهیل می کند.

رویکردهای سلامت مکمل:

مدیتیشن، ورزش هوازی و دعا می‌توانند درمان‌های حمایتی برای اختلال دوقطبی باشند.

اختلال دوقطبی در کودکان چیست و چه علائمی دارد؟

تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان واقعا دشوار و بحث برانگیز است. از آنجایی که علائم اختلال دوقطبی در کودکان با علائم اختلال شخصیت دوقطبی در بزرگسالان متفاوت است، ممکن است استانداردهای لازم برای تشخیص اختلال شخصیت دوقطبی را نداشته باشند. بسیاری از علائم اختلال دوقطبی در کودکان با علائم سایر اختلالات خلقی مانند بیش فعالی در کودکان نیز همپوشانی دارند. پیشرفت‌های اخیر در روان‌شناسی تشخیص علائم اختلال دوقطبی را برای کودکان آسان‌تر کرده است، اگرچه این ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. کودک شما ممکن است به مراقبت های ویژه توسط روان درمانگر اختلال دوقطبی دوران کودکی نیاز داشته باشد.

مانند اختلال شخصیت دوقطبی در بزرگسالان، اختلال دوقطبی در کودکان با دوره های شادی و غم همراه است. اگرچه همه کودکان در مرحله رشد خود دچار نوسانات خلقی می شوند، اما این تغییرات در کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی بسیار جدی است. با درمان مناسب می توان علائم اختلال دوقطبی در کودکان را کاملاً کنترل کرد. البته این امر مستلزم تلاش درمانگر، کودک و والدین است.
گاهی اوقات علائم اختلال دوقطبی در کودکان تغییر می کند. در این صورت روش های درمانی نیز باید تغییر کند. به عنوان مثال، کودک شما ممکن است نیاز به مصرف داروهای دیگر یا اضافه کردن درمان های دیگر داشته باشد.

نقش والدین در اختلال دوقطبی کودکان چیست؟

نقش والدین در اختلال دوقطبی کودکان مؤثرتر از روان درمانی و دارو درمانی است. والدین ابتدا باید بدانند اختلال دوقطبی چیست و علائم اختلال دوقطبی چیست. تشخیص زودهنگام نقش بسیار موثری در درمان اختلال دوقطبی در کودکان دارد. به عنوان مثال، والدین می توانند نموداری از نوسانات خلقی روزانه کودک خود تهیه کرده و به درمانگر ارائه دهند تا درمانگر بتواند با سهولت بیشتری اختلال را تشخیص دهد و درمان های مناسب را برای کودک برنامه ریزی کند. اگر فکر می کنید کج خلقی فرزندتان غیر طبیعی است، می توانید برای مشاوره در مورد اختلال دوقطبی به مرکز مشاوره کودک و نوجوان افق سلامت مراجعه کنید.

اگر فرزند شما مبتلا به اختلال دوقطبی است، توصیه می شود موارد زیر را انجام دهید:

• صبور باشید.
• فرزندتان را تشویق کنید تا درباره احساساتش با شما صحبت کند و با دقت گوش دهد.
• مراقب دوره های نوسانات خلقی کودکان باشید.
• با ایجاد فضاهای سرگرم کننده مانند بازی به تقویت روحیه فرزندتان کمک کنید.
• به کودک خود بفهمانید که درمان می تواند به او کمک کند زندگی بهتر و شادتری داشته باشد.