آزمایش قند خون
آزمایش قند خون یکی از کار هایی است که افراد دیابتی ان را در برنامه خود قرار داده اند و به صورت مستمر به وسیله آن قند خون خود را چک می کنند.
آزامایش قند خون به فرایندی گفته می شود که به وسیله دستگاه های مخصوص گلوکزیا قند موجود در خون شما را بررسی می کنند. این آزمایش چون به صورت تخصصی نبوده و نیاز به دانش تخصصی نمی باشد علاوه بر بیمارستان ها و مراکز بهداشت در خانه هم می توان این چکاپ را با چکاپ در منزل انجام داد. با لیماطب همراه باشید تا این موضوع را با هم بررسی کنیم.
با آزمایش قند خون چه چیز هایی مشخص می شود
- دیبات شما در چه سطحی بوده و آیا قابل کنترل است
- قند خون شما در چه حدی قرار دارد
- داروهایی که استفاده می کنید تاثیر مثبتی گذاشته یا خیر
- رژیم غذایی شما مناسب است یا نه
چه عواملی سب مبتلا شدن به دیابت می شود
- اضافه وزن
- عدم تحرک و ورزش
- بالا بودن فشار خون
- تری گلیسیرید بالا
- سابقه سکته مغزی
- سابقه خانوادگی دیابت
- سن 50 به بالا
کاربرد آزمایش قند خون چیست؟
دکتر برای این کحه از میزان قند خون شما اطلاع پیدا کند و بفهمد که شما دیابت دارید یا نه این آزمایش را برای شما نجویز کند که این آزمایش با مورد بررسی قرار دادن گلوکز این مورد را می فهمد.
زمانی که شما مواد غذایی مصرف می کنید که دارای کربوهیدرات هستند، بدن به صورت خودکار آن ها را به گلوکز تبدیل می کند.
یکی از اصلی ترین منابعی که انرژی مورد نیاز بدن شما را تهیه می کند گلوکز است که از آن به عنوان قند نیز یاد می شود.
بالا یا پایین بودن قند خون
قند خون چیزی است که همیشه باید در آن تعادل را برقرار کرد به گونه ای که هم بالا بودن قند خون ضررهایی به همراه دارد هم پایین بودن آن.
هیپوگلیسمی یا پایین بودن قند خون اگر کنترل نشود می تواند با کما و تشنج همراه بوده و بالا بودن آن نیز که اصطلاحا کتواسیدوز نام دارد برای جان انسان بسیار خطرناک است.
زمانی که بدن از چربی های زیاد موجود برای تامین انرژی بدن استفاده کند فرایند کتواسیدوز نامیده می شود که می تواند ضرر های زیادی برای بدن داشته باشد که می توان به موارد زیر اشاره کرد
- آسیب عصبی
- بیماری قلبی
- بیماری کلیوی
- بیماری چشمی
آزمایش قند خون چند نوع دارد؟
ازمایش قند خون فقط به دو روش انجام می شود که یکی توسط دستگاه گلوکومتر، که افرادی که دیابت دارند به صورت روزانه قند خون خود را با آن چک می کنند به صورتی که سوزن موجود روی آن را به انگشت خود میزنند و توسط قطره خونی که خارج می شود قند خون مشخص می شود.
روش دیگر هم خون گیری است که در آزمایشگاه ها و بیمارستا ها انجام می شود و نمیتوان بر خلاف روش قبلی در خانه هم این روش را انجام داد چون نیاز به دانش و تجهیزات به خصوصی دارد.
آیا ازمایش قند خون باید در زمان خاصی گرفته شود؟
لازم به ذکر است که گرفتن آزمایش قند خون نسبت به نوع دیابت زمان های مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
- دیابت نوع یک
به گفته متخصصان و تحلیل هایی که انجام شده در دیابت نوع یک اگر این بیماری را توسط چند دوز انسولین به صورت روزانه کنترل می کنید، باید قبل از موارد زیر به قند خون را چک کنید
- ورزش
- خواب
- قبل از غذا و میان وعده
- فعالیت هایی همچون رانندگی و نگهداری از کودکان
- قند خون پایین
اگر علائم زیر را در خود مشاهده کردید سریعا قند خون خود را چک کنید.
- ضعف
- تعریق یا لرز
- عصبانیت یا بی حوصلگی
- احساس سردرگم
- سرگیجه یا حواس پرتی
- گرسنگی و حالت تهوع
- خواب آلودگی
- بی حسی یا خارش در لب ها یا زبان
- ضعف
- عصبانیت، لجبازی، یا غمگین بودن
هذیان، تشنج یا بیهوشی هم می تواند از سایر علائم کاهش قند خون باشد. البته این علائم می تواند به دلیل شوک انسولین نیز ایجاد شود.
گلوکاگون یک داروی تجویزی می باشد که در موتقع افت فند خون می تواند کار ساز و کمک کننده باشد. اگر شما جزو افرادی هستید که روزانه انسولین میزنید و قند خون خود را چک می کنید، حتما با پزشک خود در باره داروی گلوکاگون صحبت کنید.
لازم به ذکر است در برخی مواقع افت فشار خون از خود هیچ علائمی نشان نمی دهد در این مواقع شما باید تعداد چک قند خون خود را که به صورت روزانه انجام می دهید بیشتر کنید.
- قند خون بالا
اگر علائم هایی همچون دفع ادرار شدید و مداوم و احساس تشنگی در خود مشاهده کردید این به آن معنا است که قند خون شما بالاست حتی امکان دارد روی برنامه پزشکی شما هم تاثیر بگذارد و نیاز به تغییر داشته باشد.
اما گر دیابت خود را منظم و مداوم کنترل می کنید و باز هم این علائم را در خود مشاهده می کنید، به احتمال زیاد شما بیمار هستید و یا زیر فشار و استرس زیادی قرار دارید.
مصرف کربوهیدرات و ورزش کردن به مدریت سطح قند خون کمک زیایدی می کند. البته اگر با رعایت کردن این موارد هم باز هم قند خون شما به سطح نرمال و پایداری نرسید باید با پزشک خود درمیان بگذارید و اگر نیاز بود به صلاح دید پزشک برنامه جدیدی را دریافت و جایگزین قبلی کنید.
- خانم های باردار
یک نوع دیابت هم وجود دارد که هنگام بارداری ایجاد می شود در این مواقع بهتر است به پزشک مراجعه کنید و قند خون خود را به صورت مداوم مورد بررسی قرار دهید و در یک عدد ثابت نگه دارید.
البته لازم به ذکر است این نوع دیابت به صورت موقتی بوده و بعد از زایمان از بین می رود.
آزمایش گلوکز خون چیست؟
آزمایش گلوکز خون، سطح گلوکز خون شما را در چکاپ کامل اندازه گیری می کند. گلوکز نوعی قند است و بعنوان منبع اصلی انرژی بدن محسوب می شود. هورمونی به نام انسولین به انتقال گلوکز از جریان خون به سلول‌ها کمک می‌کند. مقدار زیاد یا خیلی کم گلوکز در خون می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد. سطح بالای گلوکز خون (هیپرگلیسمی) ممکن است نشانه دیابت باشد. دیابت می تواند باعث بروز بیماری های جدی و طولانی مدت شود. علاوه براین، مشکلات لوزالمعده یا غدد فوق کلیوی نیز از جمله مواردی هستند که باعث افزایش قند خون می شوند. سطح پایین گلوکز خون (هیپوگلیسمی) در میان افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که داروهای خاصی مصرف می کنند، بسیار شایع است. علاوه براین، برخی از بیماری های کبدی نیز می توانند باعث کاهش سطح گلوکز خون در افراد بدون دیابت شوند. بایستی توجه داشت که افت شدید قند خون باعث تشنج و آسیب مغزی می شود.
نام های دیگر این تست عبارتند از: قند خون، خود پایش گلوکز خون (SMBG)، گلوکز پلاسما ناشتا (FPG)، قند خون ناشتا (FBS)، قند خون ناشتا (FBG)، قند خون تصادفی، تست چالش گلوکز، تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT).
آزمایش قند خون ناشتا(FBS) چه کاربردی دارد و چرا باید ان را انجام دهیم؟
آزمایش گلوکز خون برای تشخیص دیابت و بررسی اینکه آیا سطح قند خون ما در محدوده نرمال است یا خیر، استفاده می شود. اگر علائم سطح گلوکز بالا (مانند افزایش تشنگی و تکرر ادرار، تاری دید، خستگی، کندی بهبود زخم، کاهش وزن، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست و پا) و یا سطوح گلوکز پایین (مانند احساس لرزش، گرسنگی، خستگی، احساس سرگیجه، گیجی یا تحریک پذیری، سردرد، افزایش ضربان قلب (آریتمی)، مشکل در دید یا تکلم، غش یا تشنج) را دارید، پزشک ممکن است آزمایش قند خون را تجویز کند. علاوه براین، اگر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ که دارای علائمی مانند چاقی، بی تحرکی، فشار خون بالا، سابقه بیماری قلبی یا سکته و دیابت داشته اید، ممکن است پزشک این ازمایش را برای شما تجویز کند.
روند انجام آزمایش قند خون ناشتا(FBS)
یک کارشناس ازمایشگاه با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. برای برخی از آزمایشات مربوط به گلوکز خون مانند آزمایش چالش گلوکز لازم است یک مایع قندی بنوشید و یک ساعت بعد از خوردن این مایع خونگیری مجددا انجام می شود. این آزمایش برای تشخیص دیابت بارداری در دوران بارداری استفاده می شود. اگر سطح گلوکز خون شما بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است دیابت بارداری داشته باشید و برای تشخیص آن از آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) استفاده می شود. علاوه براین، تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) برای تشخیص دیابت نوع ۲ و پیش دیابت در افرادی که باردار نیستند، استفاده می شود.
شرایط لازم برای آزمایش قند خون ناشتا(FBS)
اگر پزشک آزمایش قند خون ناشتا یا آزمایش تحمل گلوکز خوراکی برای شما تجویز کرده است، باید حداقل هشت ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید (نخورید و ننوشید). سایر آزمایشات قند خون نیازی به آمادگی خاصی ندارند. بهتر است از پزشک خود بپرسید که آیا لازم است قبل از آزمایش گلوکز ناشتا باشید. در برخی موارد ممکن است پس از انجام این ازمایش احساس ضعف یا سبکی سر داشته باشید.
نتایج آزمایش قند خون ناشتا(FBS)
اگر نتایج شما نشان داد که سطح گلوکز بالاتر از حد طبیعی است، ممکن است به این معنی باشد که شما مبتلا به دیابت هستید یا در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید. سطوح بالای گلوکز نیز ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:
- پرکاری تیروئید
- اختلالات پانکراس
- استرس ناشی از جراحی، بیماری بسیار جدی یا تروما
اگر دیابت دارید، سطح گلوکز پایین تر از حد طبیعی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- عوارض جانبی برخی از داروهای دیابت
- به اندازه کافی غذا نخورید، به خصوص پس از مصرف داروهای دیابت
- فعالیت بدنی بیشتر از حد معمول
اگر دیابت ندارید، سطح پایین گلوکز خون ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:
- بیماری کبد
- بیماری کلیوی
- کم کاری غده آدرنال، هیپوفیز یا تیروئید (کم کاری تیروئید)
- اختلال مصرف الکل (AUD)
اگر نتایج گلوکز شما طبیعی نیست، همیشه به این معنی نیست که شما یک بیماری پزشکی دارید که نیاز به درمان دارد. برخی داروها و استرس می توانند بر سطح گلوکز تأثیر بگذارند.
نتیجه گیری
در این مقاله به بررسی ازمایش قند خون و دیابت پرداختیم و تمام جوانب آن را مورد بررسی قرار دادیم. بهتر است افرادی که دیابت دارند با پزشک در ارتباط باشند و قند خون خود را ثابت نگه دارند تا با مشکلات و عوارض کاهش یا افزایش قند خون مواجه نشوند
