یبوست چیست؟ و راههای درمان آن
یبوست یا خشکیِ مزاج عارضه‌ای در دستگاه گوارش است که بر اثر آن، مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت می‌شوند و دفع آن‌ها با درد و سختی همراه می‌شود. یبوستِ حاد ممکن است سبب بسته‌شدن روده شود، که به نوبهٔ خود حتی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، برهم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی یا آناتومی بدن باشد. روش‌های درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است.
عامل ایجاد یبوست
عامل اصلی یبوست به کندی عبور کردن مواد از راست روده یا مشکل در دفع است.
بعضی از بیماری‌ها باعث بروز یبوست می‌شوند، مانند مصرف مواد غذایی کم فیبر،کاهش آب بدن ، کم‌کاری تیروئید، دیابت، تومورها و سرطان‌های روده. هنگامی که غذا وارد روده می‌شود آب و مواد مغذی ازهم جدا می‌شوند و مواد زائد به صورت مدفوع دفع می شوند.
چاقی،استرس، عدم تحرک کافی در روز، پیری ، کمبود خواب و بارداری در ایجاد یبوست نقش دارند. همچنین قرص‌های حاوی مواد مخدر سنتی و صنعتی، همانند ترامادول و متادون نیز می‌توانند باعث ایجاد یبوست شوند.
کسانی که دچار یبوست هستند باید به میزان بیشتری از میوه، سبزیجات،مایعات،استفاده کنند. افراد دارای یبوست باید در طول روز فعالیت بدنی کافی داشته باشند.
راههای درمان یبوست
برای درمان یبوست ابتدا باید علت ایجاد یبوست مشخص شود،سپس رژیم غذایی فرد اصلاح شود اگر نتیجه ای نداشت پزشک دوره ی درمان را شروع می کند. خوردن انجیر، گریپ فروت و توت خشک، روغن کرچک، داروهای گیاهی مانند صبر زرد،همگی در درمان یبوست موثر هستند.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای کاهش یبوست
مصرف آب و مایعات را به حداکثر برسانید.سعی کنید حتما روزانه 8 لیوان بنوشید. میوه هایی نظیر:آلو انجیر، انگور، هندوانه، توت‌فرنگی، گلابی، زردآلو، زیتون، هلو، آب سیب، کیوی و….در کاهش یبوست موثرهستند. افراد دارای یبوست باید از مصرف میوه هایی نظیر به، سیب و موز خودداری کنند.
- افراد دارای یبوست باید نان و غلات سبوس‌دار و حبوبات و میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنند.
- برای افراد دارای یبوست مصرف یک قاشق چایخوری روغن زیتون قبل از خواب توصیه می‌شود.
- روغن کرچک نیز به بهبود عمل دفع کمک می‌کند، ولی استفادهٔ آن در بلندمدت سبب کاهش جذب کلسیم و ویتامین‌های محلول در چربی مثل A, D, E, K می‌شود.
- داروهای گیاهی از جمله : داروی سنا، دانهٔ کتان، نعنا ،چای بابونه ،شنبلیله، و ریواس برای درمان یبوست موثر هستند.(سنا بیشتر از ۲ بار در هفته توصیه نمی‌شود).
- در زمان یبوست چای پررنگ نخورید T و به جای ماست از شیر استفاده کنید. اما تا حد امکان بهتر است مصرف لبنیات را کاهش دهید.
- مرزه و دارچین استفاده نکنید.
- مصرف برنج را به حداقل برسانید.
- استرس و اضطراب را از خود دور کنید.
- ورزش کنید.
تغییر رژیم غذایی
برای بهبود یبوست باید رژیم غذایی را تغییر دهید و مواد غذایی پُرفیبر مانند سبزیجات و میوه و مایعات بیشتری مصرف کنید. فعالیت خود را افزایش دهید. زیاده روی در مصرف قهوه، به‌علت دارا بودن مقدار زیادی کافئین باعث ایجاد یبوست می شود.
پیشگیری از یبوست
بهترین راه برای یبوست، پیشگیری از آن است که معمولاً از درمان آن راحت‌تر است. برای پیشگیری از یبوست مایعات بیشتری مصرف کنید، تحرک بدنیِ کافی داشته باشد و ورش کنید، سعی کنید رژیم غذایی پُرفیبر داشته باشید، به محض احساس کردن مدفوع آن را انجام دهید و به تعویق نیندازید.
