آزمایش‌های هورمونی چیستند و چگونه می‌توانند مشکلات سلامتی را تشخیص دهند؟
هورمون‌ها، پیام‌رسان‌های درون بدن ما هستند که تغییرات آن‌ها می‌تواند تاثیرات متعددی در عملکرد دستگاه‌های بدن داشته باشد. به همین دلیل، اندازه‌گیری مقدار آن‌ها در خون با انجام آزمایش‌های هورمونی می‌تواند در تشخیص بسیاری از مشکلات جسمی و روانی موثر باشد. در آزمایشگاه‌های مختلف مانند آزمایشگاه شیراز انواع آزمایش‌های هورمونی انجام می‌شوند و نتیجه آن‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن به دست بیماران می‌رسد. این مراکز، کلیه آزمایش‌های هورمونی مانند استروژن، پروژسترون، T3، T4 و TSH را به کمک مدرن‌ترین تجهیزات و دستگاه‌ها انجام می‌دهند. در ادامه آزمایش‌های هورمونی را به تفصیل توضیح خواهیم داد.
معرفی آزمایش‌های هورمونی
هورمون‌ها ملکول‌هایی هستند که از غدد درونی بدن ترشح می‌شوند و بر دستگاه‌های مختلف بدن مانند قلب و عروق، گوارش، تنفس و تولید مثل اثرگذار هستند. این هورمون‌ها که به عنوان پیک شیمیایی درون بدن نیز شناخته می‌شوند، با ارسال پیام به سلول‌های بخش خاصی دستور عملکردی خاص را به آن‌ها می‌دهند.
به همین دلیل، گفته می‌شود که هورمون‌ها تنظیم‌کننده‌های فرآیندهای درون بدن هستند. این هورمون‌ها به دلیل تاثیرگذاری مستقیم بر سوخت‌وساز بدن، بر عملکرد صحیح سلول‌ها موثر خواهند بود. در نتیجه، بسیاری از مشکلات جسمی و روانی که افراد با آن‌ها روبه‌رو می‌شوند، ناشی از همین اختلالات هورمونی هستند.
خانم‌ها و آقایان برای کنترل بهتر این اختلالات لازم است که آزمایش هورمونی را در آزمایشگاه‌هایی معتبری چون آزمایشگاه شیراز انجام داده و نتیجه آن را به پزشک متخصص ارجاع دهند. در لیست زیر انواع آزمایش هورمونی پرتکرار که توسط پزشکان متخصص تجویز می‌شوند را نام می‌بریم.
- پرولاکتین
- استروژن
- پروژسترون
- تیروئید (T3، T4 و TSH)
- هیپوفیز
- تستوسترون
- هیپوتالاموس
- پارا تیروئید
- تیموس
- LH و FSH
حال در رابطه با اهمیت آزمایش‌های هورمون باید گفت که این آزمایش‌ها بهترین راه برای تشخیص بسیاری از مشکلات متابولیکی، رشد و حتی پوست و مو هستند. این آزمایش‌ها که تغییرات هورمونی شما را نشان می‌دهند، می‌توانند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشک قرار داده و وی را در تشخیص بهتر بیماری راهنمایی کنند.
بسیاری از مشکلات مانند تغییرات وزن، کاهش میل جنسی، ریزش مو، جوش صورت و حتی نوسانات خلقی به تغییرات هورمونی ما مربوط می‌شوند. در آزمایشگاه شیراز، آزمایش‌هایی برای تشخیص سطح هورمون‌های غدد درون‌ریز مانند تیروئید، پاراتیروئید، هیپوفیز، غدد فوق کلیه، لوزالمعده، تخمدان و بیضه‌ها انجام می‌گیرند. این آزمایش‌ها گاهاً به عنوان چکاب نیز عنوان می‌شوند.
چه عواملی بر سطح هورمون‌های بدن اثرگذار هستند؟
هورمون‌های بدن تحت تاثیر عوامل داخلی و محیطی قرار می‌گیرند. عواملی مانند سن، جنس و حتی ژنتیک به عنوان فاکتورهای اصلی تعیین‌کننده سطح هورمون‌ها محسوب می‌شوند. طبیعی است که تغییر در این فاکتورها امکان‌پذیر نبوده و در برخی از مواقع باید نوسانات هورمونی ناشی از سن، جنس و ژنتیک را بپذیریم.
البته، عوامل خارجی مانند سبک زندگی، داروها و برخی از آلاینده‌های زیست محیطی نیز ممکن است باعث ایجاد تغییرات هورمونی شوند. این عوامل تاحدودی قابل کنترل هستند و می‌توان با مصرف دارو یا اصلاح سبک زندگی آن‌ها را برطرف کرد.
در آزمایشگاه شیراز تمامی آزمایش‌های هورمونی با نمونه‌گیری از خون بیمار انجام می‌شوند و نتیجه آن‌ها در کمترین زمان ممکن ارائه داده خواهند شد. برخی از عوامل دیگری که ممکن است بر سطح هورمون‌ها موثر باشند، عبارتند از:
- بیماری‌های مزمن
- چاقی و اضافه وزن
- استرس
- ورزش
- خواب
با توجه به اینکه هورمون‌ها بر تمامی سلول‌های بدن اثر می‌گذارند، طبیعی است که تغییر در مقدار هر کدام، علائم خاص خود را داشته باشد. برخی از هورمون‌ها مانند هورمون‌های تیروئیدی روی سوخت‌وساز تمامی سلول‌ها تاثیرگذار هستند و تغییرات آن‌ها باعث می‌شود کلیه اعمال سلول‌ها تحت شعاع قرار بگیرد.
بسیاری از مشکلات پوست و مو نیز به دلیل تغییر هورمون‌های جنسی به و‌جود می‌آیند. علاوه بر این، آزمایش هورمونی در آزمایشگاه‌های معتبری چون آزمایشگاه پیوند ممکن است به دلیل علائم زیر انجام شود.
- نوسانات وزن
- خشکی پوست
- آکنه پوست
- مشکلات خواب و استرس
- خواب آلودگی
- بی‌نظمی قائدگی
- مشکلات باروری در مردان و زنان
- مشکلات گوارشی
- احساس گرما یا سرما بیش از حد
بهترین زمان برای انجام آزمایش هورمونی
آزمایش هورمونی یک اصطلاح کلی است که برای طیف وسیعی از آزمایش‌ها استفاده می‌شود. بسته به نوع آزمایش هورمونی، بهترین زمان برای انجام آن در هز آزمایشگاه مانند آزمایشگاه شیراز نیز متفاوت است. به عنوان مثال، برخی از آزمایش‌های هورمونی می‌بایست در روزهای ویژه‌ای از چرخه قائدگی انجام گیرند.
آزمایش‌های تیروئید در برترین مراکز درمانی بهتر است قبل از ساعت 10 صبح انجام شوند تا نتیجه واقعی را به شما نشان دهد. علاوه بر این، برخی از آزمایش‌های هورمونی شرایط خاصی دارند که بهتر است این شرایط برای بیمار بازگو شوند که آزمایش پرولاکتین یکی از این آزمایش‌ها است.
قبل از انجام آزمایش پرولاکتین نباید از لباس‌های زیر تنگ استفاده کنید، رابطه جنسی داشته باشید و می‌بایست حدود 2 ساعت قبل از انجام آزمایش نیز هوشیار باشید. علاوه بر این، قبل از آزمایش از فعالیت جسمی شدید مانند ورزش خودداری کنید. در ادامه به بهترین زمان برای انجام انواع آزمایش‌های هورمونی پرتکرار در آزمایشگاه شیراز می‌پردازیم.
- پرولاکتین: صبح قبل از ساعت 10
- کورتیزول: 6 تا 8 صبح
- استروژن و پروژسترون: روز 7 یا 21 چرخه قائدگی
- تستوسترون: 7 تا 10 صبح
هورمون‌ها تحت تاثیر سن، وزن، جنس و حتی تغذیه شما قرار می‌گیرند. به همین دلیل، بهترین پزشک برای بررسی عملکرد غدد و شناسایی سطح هورمون‌ها در برترین مراکز درمانی پزشک متخصص غدد و متابولیسم است. البته، بسیاری از خانم‌ها برای نوسانات هورمونی و اختلالاتی که در روند قائدگی دارند، به متخصص زنان و زایمان مراجعه می‌کنند.
سخن پایانی
انجام آزمایش‌های هورمونی به دلیل نقش راهنمایی که می‌توانند برای تشخیص بیماری پزشکان داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است. آزمایش‌های هورمونی مانند هورمون‌های تیروئید، هیپوفیز، غدد جنسی و غدد فوق کلیه بارها توسط پزشکان تجویز می‌شوند و برخی از آن‌ها نیاز به تکرار دارند. این آزمایش‌ها به دلیل حساسیت بهتر است در بهترین آزمایشگاه‌ها مانند آزمایشگاه شیراز انجام گیرند تا نتایج واقعی را به شما نشان دهند.
