اختلال شخصیت خودشیفته چیست + علل، علائم و درمان آن
فردی که از اختلال شخصیت خودشیفته رنج می برد، اعتماد به نفس کاذب بالایی دارد و توجه و تحسین دیگران را می طلبد و اغلب در توانایی همدلی با دیگران ضعیف است. از ویژگی های مشترک این افراد می توان به مواردی مانند نیاز به تحسین، عدم همدلی با دیگران و اغراق اشاره کرد.
اختلال شخصیت خودشیفته باعث بروز مشکلاتی در بسیاری از زمینه های زندگی از جمله روابط، کار و زندگی شخصی می شود. اگر این افراد مورد توجه یا قدردانی قرار نگیرند، تبدیل به افرادی غیرقابل تحمل می شوند که ممکن است به گونه ای رفتار کنند که خانواده و دوستان را آزرده خاطر کنند.
علائم اختلال شخصیت خودشیفته
اختلال شخصیت خودشیفته معمولاً در اوایل بزرگسالی ظاهر می شود. شدت علائم اختلال شخصیت خودشیفته می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است دارای ویژگی های زیر باشند:
- اهمیت دادن بیش از حد به خود
- خود را بیش از حد مستحق ستایش دانستن
- رویای موفقیت، قدرت، درخشش، زیبایی و همسر ایده آل
- نگاه تحقیرآمیز به افراد با موقعیت اجتماعی پایین
- انتظار پذیرش بی قید و شرط از اطرافیان.
- استفاده از دیگران به عنوان وسیله ای برای رسیدن به اهداف.
- نیازها و احساسات دیگران را نادیده بگیرید.
- حسادت به دیگران و باور به اینکه دیگران به آنها حسادت می کنند.
- داشتن نگرش متکبرانه همراه با خودستایی و ادعا.
- نسبت به انتقاد بسیار حساس است.
- بی حوصلگی و عصبی بودن، اگر درمان طولانی شود
- با وجود داشتن مشکلات بین فردی بسیار بی تفاوت و بی رحم هستند.
- واکنش همراه با عصبانیت و پرخاشگری برای برتری و حقارت نسبت به طرف مقابل.
- مشکل در تنظیم احساسات و رفتار.
- مشکل در مقابله با استرس و پذیرش تغییرات.
- داشتن احساسات نهفته مانند ناامنی، شرم، آسیب پذیری و عقده حقارت.
- اغراق در صمیمیت با دیگران به خصوص با افراد ثروتمند و خاص.
- بزرگنمایی دستاوردهای یکی و کوچک شمردن دستاوردهای دیگران.
- ناتوانی یا عدم تمایل به شناسایی احساسات یا نیازهای دیگران.
- به مشکلات خود شاخ و برگ می دهدو علاقه ای به گوش دادن به مشکلات دیگران نداشته.
علل اختلال شخصیت خودشیفته
طبق تحقیقات، ژنتیک ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد.
عوامل محیطی نیز می توانند تاثیر زیادی در شکل گیری این اختلال داشته باشند. مانند:
- مورد آزارقرار گرفتن یا بی توجهی به کودک در دوران کودکی
- اهمیت دادن بیش از حد به کودک و نوازش کردن او
- انتظارات غیر واقعی والدین
- تأثیرات فرهنگی
درمان شخصیت خودشیفته
اختلال شخصیت خودشیفته نیاز به تشخیص دقیق توسط روانشناس و روانپزشک متخصص و سپس پروتکل درمانی مناسب دارد. بنابراین نمی توان با مشاهده برخی از علائم این اختلال به طور قطعی فرد را خودشیفته معرفی کرد.
برای درمان شخصیت خودشیفته باید به یک درمانگر حرفه ای مراجعه کرد که علائم را به درستی تشخیص داده و درمان مربوط به آن را آغاز کند. بهترین راه برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته کمک گرفتن از روان درمانی است. روان درمانی به یافتن ریشه مشکل و سپس درمان آن کمک می کند.
در روان درمانی از روش های مختلفی برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته از جمله طرحواره درمانی، درمان های شناختی رفتاری، درمان های مبتنی بر ذهن، رفتار درمانی دیالکتیکی و … استفاده می شود.
برای کسانی که با افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته سروکار دارند، نکات زیر ممکن است مفید باشد:
- حمایت دوستان و خانواده را برای فرد فراهم کنید.
- هنگام صحبت با فردی که دارای اختلال شخصیت خودشیفته است، آرامش خود را حفظ کنید.
- فرد را با گروه های حمایتی که شامل سایر افراد مبتلا به این اختلال است، مرتبط کنید.
- به یاد داشته باشید که اگر فرد مبتلا به این اختلال رفتارهای مشکل ساز خود را نپذیرد، انگیزه کمتری برای کمک گرفتن خواهد داشت.
