پیشگیری و درمان بلوغ زودرس در پسران و دختران

نشانه های بلوغ زودرس در نوجوانان و راههای درمان آن

بلوغ زودرس زمانی است که بدن کودک زود شکل بلوغ را شروع می کند. وقتی بلوغ قبل از سن 8 سالگی در دختران و قبل از سن 9 سالگی در پسران شروع می شود, بلوغ زودرس در نظر گرفته می شود. بلوغ، شامل رشد سریع استخوان ها و ماهیچه ها، تغییرات شکل بدن و اندازه و رشد توانایی بدن برای تولید مثل است.

علت بلوغ زودرس اغلب باید یافت شود. بیماری هایی مثل عفونت، اختلالات هورمونی، تومور، ناهنجاری و یا جراحت های مغزی، ممکن است منجر به بلوغ زودرس شوند. درمان بلوغ زودرس به طور معمول شامل دارو است تا رشد بیشترش را به تاخیر بیندازد.

علائم بلوغ زودرس:

نشانه های بلوغ زودرس پیش از سن 8 سالگی در دختران و پیش از سن 9 سالگی در پسران است.

• رشد سینه و دوره پریودی اولیه در دختران
• رشد و بزرگ شدن بیضه و آلت مردانه
•  موهای صورت و صدای بم تر در پسرها شنیده می شد.
• موهای بدن، بخصوص زیر بغل
• رشد سریع
• آکنه
• بوی بدن بزرگسالانه

چه عواملی باعث بلوغ زودرس می‌شود؟

بلوغ زودرس و رشد جنسی ممکن است در اثر تومورها یا توده‌هایی در تخمدان‌ها، غدد فوق کلیوی، غده هیپوفیز یا مغز ایجاد شود. سایر دلایل ممکن است شامل ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی، سابقه خانوادگی این بیماری یا برخی سندروم‌های ژنتیکی نادر باشد. در بسیاری از موارد، هیچ علتی برای این اختلال یافت نمی‌شود. به طور کلی دو نوع بلوغ زودرس وجود دارد که شامل موارد زیر است:

بلوغ زودرس وابسته به گنادوتروپین. به عنوان بلوغ زودرس مرکزی نیز شناخته می‌شود و شایع‌ترین نوع بلوغ زودرس است که در بیشتر دختران مبتلا به این اختلال و نیمی از پسران با این اختلال تأثیر می‌گذارد. این نوع بلوغ ناشی از ترشح زودرس گنادوتروپین‌ها (هورمون‌های مربوط به بلوغ) است. محققان معتقدند بلوغ زودرس محور هیپوتالاموس – هیپوفیز – تخمدان باعث این اختلال در دختران می‌شود. اما در بیشتر موارد، هیچ علتی برای ترشح زودرس هورمون‌های گنادوتروپین یافت نمی‌شود.
بلوغ زودرس مستقل از گنادوتروپین. این مورد نوعی بلوغ زودرس است که با ترشح زودرس هورمون‌های گنادوتروپین ایجاد نمی‌شود.

پیشگیری و درمان بلوغ زودرس در پسران

راه‌حل پیشگیری از بلوغ زودرس در پسران به تغذیه و توجه به رشد مناسب فرد بستگی دارد. والدین باید از چاقی مفرط فرزندان‌شان پیشگیری کنند و به هیچ‌وجه مرغ و تخم‌مرغ ماشینی و فراورده‌های هورمونی را به‌خصوص به دختران خود ندهند. آمپول‌های تزریقی برای جلوگیری از بلوغ زودرس نیز بسیار مضر هستند، چون محور تخمدان به هیپوفیز را مختل می‌کند و تاثیر منفی در رشد واژن و رحم دارد و استفاده از آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. همان‌طور که مصرف داروهایی که ممکن است منجر به بلوغ زودرس شود نیز اصلا مناسب نیست. والدین باید مراقب باشند با دیدن علائم اولیه اگر لزومی به درمان بلوغ زودرس بود حتما درصدد درمان برآیند.

آنچه اهمیت دارد این است که بلوغ زودرس اگر زود تشخیص و ردیابی شود، اشکالی در رشد ایجاد نمی‌کند. بررسی‌های تشخیصی در این مورد بستگی به فرد دارد اما به‌طور کلی هر کودکی که زیر ۶ سال علائم را نشان می‌دهد باید MRI، سی‌تی‌اسکن و آزمایش‌های مختلف در مورد او انجام شود اما در سنین کمی بالاتر با معاینه و براساس شواهد بالینی بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد. اندازه‌گیری میزان هورمون‌های بلوغ در درمان بلوغ زودرس پسران بسیار کمک‌کننده است و می‌تواند کمک‌کننده هم باشد، چون هنگام بلوغ، مغز هورمون خاصی ترشح می‌کند که هم در بدن دختر و هم در بدن پسر ترشح می‌شود اما تفاوت آن در محل اثر هورمون‌هاست. در مورد برخی والدین که از هورمون رشد برای کودک‌شان استفاده می‌کنند باید گفت، این هورمون درصورتی باید استفاده شود که کمبود هورمون رشد داشته باشد و در استفاده از آن تنها به‌دلیل بلند قد شدن کودک باید دقت کرد.