هیدرونفروز کلیه چیست؟ علائم و علت و درمان آن

التهاب یک یا هر دو کلیه را هیدرونفروز می نامند. التهاب کلیه زمانی رخ می دهد که ادرار نتواند از کلیه خارج شود و در آنجا جمع شود. این مشکل می تواند ناشی از انسداد مجرای ادرار (کلیه) یا نقص ساختاری باشد که از تخلیه ادرار جلوگیری می کند.هیدرونفروز ممکن است در هر سنی رخ دهد. هیدرونفروز کودکان را می توان در دوران نوزادی یا گاهی قبل از تولد (با استفاده از سونوگرافی) تشخیص داد.

هیدرونفروز گاهی اوقات هیچ علامتی ندارد، اما علائم احتمالی عبارتند از:

• درد در پهلو و پشت که ممکن است به شکم و کشاله ران سرایت کند.
• مشکلات ادراری؛ مانند: اجابت مزاج دردناک، تند شدن ادرار به محض احساس اجابت مزاج، یا تکرر ادرار.
• تهوع و استفراغ
• تب
• اختلال رشد در نوزادان

علت هیدرونفروز کلیه

هیدرونفروز کلیه نتیجه چندین ناهنجاری است. هیدرونفروز که به دلیل باریک شدن حالب به لگن کلیه یا حالب به مثانه رخ می دهد، در طول رشد جنین رخ می دهد. سایر علل هیدرونفروز ناشی از تنگی حالب شامل جراحی لگن است که می تواند به حالب آسیب برساند.

فشار روی یک یا هر دو حالب ممکن است به دلیل فشار بر ورید یا شریان باشد که در جنین غیر طبیعی است. بنابراین، انسداد کامل یا ناقص می تواند در هر نقطه ای از سیستم ادراری، از تنگ شدن مجرای ادرار تا حفره های موجود در کلیه ها به نام کالیس، رخ دهد.

هیدرونفروز کلیه می تواند در بیماری ریفلاکس نیز رخ دهد، که در کودکان شایع تر است، که در آن ادرار هنگام ادرار کردن از مثانه به کلیه ها بازمی گردد. بزرگ شدن پروستات به دلیل بسته شدن مجرای ادرار و انقباضات غیرطبیعی مثانه به دلیل اختلال عصبی و تجمع مدفوع در روده باعث هیدرونفروز می شود.

تشخیص هیدرونفروز کلیه

تشخیص در دوره جنینی امکان پذیر است.سونوگرافی مادرزادی می تواند انسدادهای مادرزادی مانند تنگی کلیه- حالب (UPJO) را تشخیص دهد. نیمی از هیدرونفروزی که همراه نوزاد تازه متولد شده است گذرا است و بهبود می یابد. 15 درصد هیدرونفروز با تولد نوزاد بهبود نمی یابد و مسدود نمی شود و به آن هیدرونفروز غیر انسدادی بدون ریفلاکس می گویند.

هیدرونفروز در این نوزادان خودبه‌خود برطرف می‌شود و معمولاً در سن 3 سالگی، در 35 درصد از کسانی که قبل از تولد تشخیص داده شده‌اند، هیدرونفروز ممکن است یک وضعیت غیر طبیعی باشد.

با این حال، اگر هیدرونفروز کلیه پس از تولد یا به طور تصادفی تشخیص داده شود، بسته به شدت آسیب کلیه، باید برای ترمیم و رفع انسداد تصمیم گیری شود.

درجات هیدرونفروز کلیه

هیدرونفروز کلیه بر اساس یافته های اولتراسوند به درجات زیر تقسیم می شود:

• درجه صفر که هیچ روزنه ای در کاسه گل ها دیده نمی شود.
• درجه یک فقط یک باز شدن لگن است.
• درجه 2 یا گرید2 که در آن گشاد شدن لگن و کالیس ها بدون آسیب کلیه وجود دارد.
• درجه 4 که در آن اتساع شدید لگن و کالیس ها و نازک شدن ضخامت کلیه وجود دارد.

درمان هیدرونفروز کلیه

• پزشکان درمان هیدرونفروز کلیه را بر اساس علت زمینه‌ای، شدت و علائم تجویز می‌کنند.پزشک قبل از درمان علت اصلی هیدرونفروز، یک داروی کنترل درد تجویز می کند.
• همچنین ممکن است از آنتی بیوتیک برای درمان یا پیشگیری از عفونت مجاری ادراری استفاده کنید.
• در هیدرونفروز شدید، پزشک به شما کمک می کند تا ادرار خود را تخلیه کنید تا فشار روی مثانه و خطر آسیب دائمی کلیه کاهش یابد. این کار با وارد کردن یک لوله باریک به نام کاتتر از طریق مجرای ادرار به داخل مثانه یا یک لوله خاص به نام لوله نفروستومی در کلیه انجام می شود.

گاهی اوقات علت اصلی هیدرونفروز در بزرگسالان خود به خود از بین می رود. این بدان معناست که افراد به هیچ درمانی نیاز نخواهند داشت.

• در برخی موارد، پزشک ممکن است هیدرونفروز را با دارو درمان کند.
• در بسیاری از موارد، پزشک ممکن است جراحی را برای رفع انسداد یا رفلاکس توصیه کند.
• این جراحی کم تهاجمی است و با چند برش کوچک و قرار دادن یک لوله نازک با نور و دوربین انجام می شود.
• در موارد دیگر، برش های بزرگتر و ابزارهای بیشتری مورد نیاز خواهد بود.
• هنگامی که بارداری باعث هیدرونفروز می شود، این وضعیت بدون درمان و تا پایان بارداری از بین می رود.
• نوزادانی که قبل از تولد هیدرونفروز داشته اند (جنین) نیز باید در چند هفته اول سونوگرافی انجام دهند تا عملکرد طبیعی کلیه و مثانه بررسی شود.

هیدرونفروز در بسیاری از نوزادان به مرور زمان خود به خود از بین می رود.

• از آنجایی که نوزادان مبتلا به هیدرونفروز بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ادراری هستند، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک ها را برای کاهش خطر تجویز کند.
• نوزادان مبتلا به هیدرونفروز شدید معمولاً به جراحی نیاز دارند.
• اگر علت این وضعیت انسداد مجاری بین کلیه و مثانه باشد، پزشک تحت بیهوشی عمومی جراحی به نام پیلوپلاستی را انجام می دهد. در این روش قسمتی از لوله مسدود شده برداشته شده و دو سر باقی مانده به هم متصل می شوند.

عوارض

• هیدرونفروز درمان نشده فشار زیادی بر کلیه ها وارد می کند. این می تواند باعث آسیب دائمی کلیه یا حتی نارسایی کلیه شود. نارسایی کلیه یعنی از کار افتادن.
• اگر هر دو کلیه از کار بیفتند، افراد به پیوند کلیه یا دیالیز نیاز خواهند داشت.
• دیالیز فرآیندی است که در آن مواد زائد و مایعات خون اضافی توسط دستگاهی خارج از بدن تصفیه می شوند.