چرا بچه ها پرخاشگر می شوند؟دلیل و راه حل ساده؟
دیدن کودکِ پرخاشگر، که فریاد می‌زند، لگد می‌زند یا اسباب‌بازی پرت می‌کند، برای خیلی از والدین ترسناک و نگران‌کننده است. اما باید بدانیم:
پرخاشگری در کودکان همیشه نشانه بد بودن یا لوس بودن نیست.بلکه معمولاً یک علامت است — یک فریاد کمک از دنیای درونی کودک.
در این مقاله به زبانی ساده می‌گوییم:چرا کودکان پرخاشگر می‌شوند؟ و والدین چه کارهایی باید بکنند یا نکنند؟
چرا کودکان پرخاشگر می‌شوند؟
1. نتوانسته‌اند احساسات خود را درست بیان کنند
بچه‌ها هنوز واژه ندارند برای گفتنِ «من ناراحتم»، «من خسته‌ام»، «من نادیده گرفته شده‌ام». پس گاهی فریاد و پرخاش، جای حرف را می‌گیرد.
مثال: کودکی که اسباب‌بازی‌اش گرفته شده ولی بلد نیست بگوید «برام ناراحت‌کننده‌ست»؛ هل می‌دهد یا کتک می‌زند.
2. الگوی پرخاشگر دیده‌اند
اگر در خانه یا محیط اطراف کودک، فریاد، تهدید یا تنبیه بدنی رایج باشد، پرخاشگری را یاد می‌گیرد؛ نه از روی بدجنسی، بلکه چون فکر می‌کند «طبیعیه».
3. احساس نادیده‌گرفته شدن
گاهی کودک برای جلب توجه والدین، راهی پیدا نمی‌کند جز رفتارهای شدید. حتی توجه منفی (مثل داد زدن سرش) برای او بهتر از بی‌توجهی است.
4. خستگی، گرسنگی یا نیاز جسمی برآورده‌نشده
گاهی کودک پرخاشگر است چون صرفاً:
خوابش می‌آید
گرسنه است
محیط شلوغ و استرسی دارد
5. نیاز به استقلال
در سنین ۲ تا ۵ سال، کودک می‌خواهد خودش تصمیم بگیرد. اگر مدام «نه» بشنود، ممکن است با رفتار پرخاشگرانه واکنش نشان دهد.
راه‌حل‌های ساده و مؤثر برای والدین
1. به احساس پشت رفتار توجه کن، نه فقط رفتار
قبل از اینکه بگویی «چرا این کارو کردی؟»، بپرس:
«ناراحت شدی عزیزم؟» «می‌خوای بهم بگی چی اذیتت کرد؟»
2. با آرامش، ولی قاطع برخورد کن
مثلاً اگر کودک دیگران را کتک زد: بگو: «من نمی‌ذارم کسی آسیب ببینه. بیا بریم یه گوشه حرف بزنیم.»نه داد بزن، نه بی‌تفاوت باش.
3. الگوی خوبی باش
کودک از تو یاد می‌گیرد. اگر تو در عصبانیت کنترل‌داری، او هم کم‌کم یاد می‌گیرد. بگو: «منم الان عصبانی‌ام، ولی دارم نفس عمیق می‌کشم تا آروم بشم.»
4. کلمات احساسی به کودک یاد بده
به جای پرخاش، یادش بده بگه: «من ناراحتم» «الان دوست ندارم بازی کنم» «می‌خوام تنها باشم»
تمرین: با هم بازی کنید و نقش‌بازی کنید؛ مثلاً وقتی یکی ناراحته، چطور بگه بدون داد زدن.
5. نیازهای جسمی کودک را در نظر بگیر
قبل از قضاوت درباره رفتار کودک، بپرس: «خسته نیست؟» «گرسنه نیست؟» «محیطش خیلی شلوغ نیست؟»
6. تشویق رفتارهای خوب، نه فقط تذکر برای بدها
اگر وقتی فرزندت خواهرش را نوازش کرد، یا از کلمات خوب استفاده کرد، ساکت ماندی و فقط موقع پرخاش واکنش نشون دادی، اون یاد می‌گیره که فقط با پرخاش توجه می‌گیره.
نتیجه‌گیری
کودکِ پرخاشگر، نیاز به تنبیه ندارد؛ نیاز به فهمیده شدن دارد.پرخاشگری کودکان معمولاً یک علامت است، نه مشکل اصلی.با حضور آرام، گفت‌وگو، آموزش تدریجی و درک احساسات، می‌توان به کودک یاد داد:می‌توانم احساساتم را بگویم، بدون اینکه کسی را اذیت کنم.
