آسم در کودکان

آسم یک بیماری التهابی دستگاه تنفسی است که متأسفانه میزان شیوع این بیماری و مرگ و میر ناشی از آن در دنیا رو به افزایش می باشد این بیماری رایج ترین بیماری مزمن در دوران کودکی به شمار می رود. بیماری آسم یا سندرم آسم بیماری پیچیده ای است که بسیاری از اندام ها را در بدن انسان درگیرمی کند و هنوز ابهامات زیادی در زمینه سیر تکوین این بیماری و آسیب زایی آن وجود دارد و به همین دلیل هنوز هم در جهان تشخیص و درمان این بیماری با تأخیر صورت می گیرد.

در هنگام یک حمله حاد آسمی چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر کودک شما یک حمله حاد آسمی داشته باشد، بافت مجاری تنفسی‌اش ملتهب‌تر شده و مخاط بیشتری تولید خواهد کرد. سپس عضله‌های مجاری تنفسی منقبض شده و این لوله‌ها تنگ می‌شوند.ممکن است تندتند نفس بکشد، سرفه کند یا خس‌خس نماید زیرا نفس او از مجاری تنگ‌شده عبور می‌کنند. همچنین ممکن است مشاهده نمایید که سوراخ‌های بینی او باز می‌شوند یا پوست روی دنده‌های او با هر نفس به داخل کشیده می‌شوند.

حمله‌های آسمی اگر درمان نشوند یا مراقبت پزشکی از آنها به تأخیر بیفتد، می‌توانند کشنده باشند. همین که نشانه‌های حمله را مشاهده کردید، فورا داروی آرام‌بخش فوری (Quick Reliever) که توسط پزشک تجویز شده است را به او بدهی

ارتباط آلرژی‌ با آسم در کودک

قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زایی مانند هیره که مایت یا کنهٔ گردوغبار نیز نامیده می‌شود، سوسک، کپک، گرده‌های گیاهان یا شورهٔ حیوانات می‌تواند بروز علائم آسم را در برخی کودکان مبتلا به آسم شروع یا بدتر کند؛ این موارد، آسم آلرژیک نامیده می‌شود.

آلرژی فصلی به گرده‌های موجود در هوای آزاد که تب یونجه نیز نامیده می‌شود معمولاً تا زمانی که کودکتان چهار یا پنج ساله می‌شود بروز نخواهد کرد، زیرا برای اینکه یک کودک به گرده‌های موجود در هوا آلرژی پیدا کند باید به اندازهٔ کافی در معرض آنها قرار بگیرد و این می‌تواند مدت زیادی طول بکشد. با این حال آلرژی به هیره، کپک یا شورهٔ حیوانات ممکن است زودتر ایجاد شود.

حدود ۷۵ تا ۸۰ از درصد کودکان مبتلا به آسم آلرژی‌های قابل توجهی نیز دارند. اگر کودک شما مبتلا به آسم است و فکر می‌کنید که آلرژی دارد، بهتر است برای ارزیابی و درمان بیشتر که ممکن است به جلوگیری از حملات آسم کمک کند، او را نزد یک متخصص آسم و آلرژی ببرید.

چه می شود کودک آسم می گیرد؟

حملات آسم در سنین زیر ۵ سال می تواند منجر به صدمات پایدار دایمی به ریه ها شود. علاوه بر عوارض جسمی، عوارض روانی ابتلا به آسم نیز مشكل دیگری را به بیمار تحمیل می كند.
 
بیماری آسم در ایران نسبت به كشورهای دیگر بسیار شایع است و شاید ما از نظر این بیماری نسبت به كشورهای دیگر در میانه جدول باشیم. در خصوص بیماری آسم و شدت علایم آن و همچنین راهكارهای مراقبتی كه والدین می توانند در مورد كودك مبتلا به آسم خود انجام دهند با یک متخصص اطفال و كودكان گفت وگو كرده ایم.
 
ایشان معتقدند آسم بیماری ای است كه اگر از آن به خوبی مراقبت شود (چون درمان ندارد) بیمار می تواند كارهای روزمره اش را به راحتی انجام دهد، شب به راحتی بخوابد و از عوارض بیماری اش كاسته شود. تمام اینها زمانی صورت می گیرد كه تشخیص آسم به درستی صورت گیرد.

 انواع آسم:

حمله آسم را برحسب شدت به چند گروه تقسیم می‌کنند.

 آسم خفیف: حملات تکرار کننده چنین است که با درمان برونکودیلاتاتور بهبود می‌یابد؛ خس خس سینه خفیف یک تا دو روز باقی می‌ماند و سپس بهبود کامل می‌شودو طفل بی‌علامت می‌باشد و در بین حملات کاملا سالم است.

به مدرسه می‌رود، ورزش را خوب تحمل می‌کند خواب راحت دارد رشد طفل طبیعی است،‌گاه گاهی حملات آسم تکرار می‌شود. آسم متوسط: در این نوع از آسم حملات از آسم خفیف بیشتر تکرار می‌شود سرفه و خس خس سینه در بین حملات وجود دارد ورزش را خوب تحمل نمی‌کند ممکن است با ورزش دچار تنگ نفس و یا سرفه شود. گاهی در هنگام خواب نیز ناراحت است در چنین مواردی اگر حملات آسم خیلی به هم نزدیک و یا بیمار همیشه در هنگام خواب ناراحت است بهتر است از برونکودیلاتاتور به طور مرتب استفاده نماید؛ تا علائم کنترل شود.

 آسم شدید: آسم شدید هنگامی گفته می‌شود که حملات شدید و مکرر باشد این بیماران به علت حمله حاد شدید آسم مکررا در بیمارستان بستری می‌شوند؛ درصورتی که در حملات خفیف و متوسط آسم احتیاجی به بستری نمودن اطفال نمی‌باشد. در فواصل حملات آسم نیز ویزینگ و مختصر تنگی نفس ممکن است وجود داشته باشد. اغلب نمی‌توانند مرتب به مدرسه بروند و به علت حملات مکرر از مدرسه غایب می‌شوند.

در خواب دچار تنگی نفس و یا سرفه می‌شوند. قفسه سینه به علت پر هوایی مزمن تغییر شکل داده و استوانه‌ای می‌شود. این بیماران به مصرف دائمی برونکودیلا احتیاج دارند و گاهی آئروسل کورتیکواستروئید و یا مصرف خوراکی این دارو لازم می‌باشد.

دلیل بروز حمله آسم :

بعد از ورود عامل آلرژن که در اکثر موارد از راه هوا وارد سیستم تنفسی کودک می شود واسطه های شیمیایی مثل هیستامین و پروستاگلایندین ها / لکوترینها که در ائوزینوفیلها ذخیره هستند آزاد میشود و در نتیجه ادم احتقان ریوی و عروقی ایجاد میگردد . به عبارت دیگرعلایم بیماری آسم به دلیل ترشح این واسطه ها و عوارض ناشی از آن میباشد .

عوامل تسریع یا تشدید کننده حمله های آسم :

فضای بسته و الودگی موجود در آن : مایتها / کپک و سوسک
محرکها : دود سیگار / دود / اسپری وعطر ها / ورزش / هوای سرد و تغییرات دما / قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت تغییرت محیطی و استرسهای ناشی از آن : جابجایی منزل / مدرسه جدید و …حیوانات : گربه/ سگ / جوندگان و اسب داروها : آسپرین / داروهای ضد التهاب غیر استروییدی ( ایندومتاسین / ناپروکسن / ایبوبروفن / مفنامیک اسید ) و فنیل بوتازون / آنتی بیوتیکها و بتا بلوکرها.عواطف شدید : ترس / عصبانیت / گریه و خنده شدید
آلرژنهای تنفسی در فضا : درختان / گیاهان دانه دار / کپکها / گرده گیاهان / آلودگی هوا و اسپورها

عوامل ایجاد آسم:

عوامل محیطی و ژنتیکی به عنوان دو عامل مؤثر در بروز بیماری آسم است در واقع نوعی تعامل بین زمینه‌های ژنتیکی و عوامل محیطی باعث بروز آسم می‌شود به علاوه ژن این بیماری در کروموزم‌های مختلف بدن تا کنون ردیابی شده است که از آن جمله می‌توان به کروموزم‌های شماره ۵ و ۱۱ اشاره کرد و اخیرا نیز ژنی به نام Adams ۳۳ در کروموزم شماره ۲۰ شناسایی شده است که محققان این ژن را نیز در بروز بیماری آسم مؤثر می‌دانند.

برخی تأثیرات مواد غذایی در ایجاد آلرژی در بدن:

اصولا غذاهایی مانند شیر گاو، لبنیات، ادویه جات، میوه جات ترش، ترشیجات. غذاهای دریایی مانند: میگو و ماهی، سفیده تخم مرغ، برخی از حبوبات، آجیل، فندق، گردو، بادام، پسته و … جزو مواد حساسیت زا محسوب می‌شود و توصیه می‌شود کسانی که بیماری آسم و یا آلرژی آن‌ها زمینه ارثی دارد و نسبت به این غذا‌ها واکنش نشان می‌دهند از خوردن این غذا‌ها اجتناب کنند.

همچنین استفاده بی‌رویه از داروهایی نظیر آنتی بیوتیک‌ها و مسکن‌ها که به صورت نامنظم مصرف می‌شود می‌توانند باعث بروز آلرژی گردد متأسفانه در خانواده‌های ما کلکسیونی از داروهای مختلف که در طول چند سال برای بیماران تجویز شده است نگهداری می‌شود در صورتی که بسیاری از این دارو‌ها نیز بعد از مدتی حساسیت زا می‌شود و مصرف آن‌ها برای افراد بسیار خطرناک است به طوری که برخی از این دارو‌ها می‌توانند فرد را دچار شدید‌ترین نوع حساسیت یا آنافلاکسی نمایند که این نوع حساسیت می‌تواند مرگبار نیز باشد.

درمان های خانگی آسم کودکان

انجام اقدامات لازم برای کنترل عوامل خطر آسم، احتمال حمله آسم را کاهش می دهد. بسته به علل آسم فرزندتان، مراحل پیشگیری از مقابله با محرک ها، متفاوت است.

برخی راهکارهای که ممکن است به شما و فرزندتان کمک کند، عبارتند از:

میزان رطوبت هوا را در خانه حفظ کنید. اگر در آب و هوای مرطوب زندگی می کنید، با پزشک فرزند خود در مورد استفاده از دستگاه رطوبت گیر مشورت کنید.

از سیستم تهویه مطبوع استفاده کنید. هوای داخل خانه را تمیز نگه دارید. استفاده از وسایل گرمایشی مناسب و تهویه مطبوع می تواند از بروز علائم آسم کودکان پیشگیری کند. هر ساله سیستم تهویه مطبوع خانه را بررسی کنید.

گرد و غبار در منزل را به حداقل برسانید. با جایگزینی موارد خاصی در اتاق خواب کودک، گرد و غبار را که می تواند علائم آسم را در شب تشدید کند، کاهش دهید. به عنوان مثال در اتاق خواب کودک به جای فرش از کفپوش های سخت استفاده کرده و از پرده های قابل شستشو استفاده کنید.

حداقل هفته ای یک بار خانه خود را تمیز کنید تا گرد و غبار و حساسیت ها از بین بروند.

سعی کنید کودک تان در معرض هوای سرد قرار نگیرد. اگر آسم فرزند شما در اثر سرماخوردگی بدتر می شود، در هنگام بیرون آمدن از خانه بهتر است از ماسک استفاده کند.