دلایل کوچک بودن بیضه چیست؟
بیضه چیست؟
بیضه غده جنسی موجود در همه پستانداران نر است. دو وظیفه مهم از وظایف بیضه به شمار می‌آید که یکی ساخت و تولید اسپرم است و دیگری ترشح هورمون تستوسترون. البته بجز تستوسترون، هورمون‌های دی هیدروتستوسترون و اندرستن دیون نیز از بیضه ترشح می‌شوند. تحریک و کنترل بیضه برای تولید اسپرم و ترشح تستوسترون به وسیله غده هیپوفیز انجام می‌شود.
بیضه دارای لوله‌های پیچ خورده فراوانی است که اسپرم‌ساز نام دارند و ساخت اسپرم درون این لوله‌ها انجام می‌شود. سپس اسپرم‌های تولید شده به لوله دیگری درون بیضه که اپیدیدیم نام دارد منتقل و در آنجا ذخیره می‌گردد. بیضه هم مانند اندام دیگر، در افراد مختلف با اندازه‌های متفاوت وجود دارد. بیضه‌ها همراه با کیسه بیضه، ارگان‌های تولید کننده اسپرم هستند. طول متوسط بیضه‌ها بین 4.5 تا 5.1 سانتی متر (حدود 1.8 تا 2 اینچ) است و بیضه با اندازه کمتر از 3.5 سانتی متر (حدود 1.4 اینچ) از حد معمول کوچکتر است.
علائم کوچک شدن بیضه چیست؟
کوچک شدن بیضه‌ها یا آتروفی بیضه بر اساس سن بیمار با نشانه‌های متفاوتی بروز می‌کند. مثلا در سنین قبل از بلوغ علائم آن با بعد از بلوغ به‌دلیل تغییر در ساختار جنسی مردان متفاوت است.
علائم کوچک شدن بیضه‌ها قبل از بلوغ
در سنین قبل از بلوغ کوچک شدن بیضه با نشانه‌هایی که حاکی از عدم وجود خصوصیات ثانویه جنسی است، بروزمی‌کند.
- کم شدن موی سر
- رشد نکردن مو در ناحیه‌ی تناسلی
- افزایش سایز آلت تناسلی
علائم کوچک شدن بیضه‌ها بعد از بلوغ
بعد از بالغ شدن ممکن است بر اثر ضربه یا بیماری کوچک شدن بیضه‌ها اتفاق بیفتد. این عارضه با نشانه‌های زیر همراه است.
- کاهش میل جنسی
- کاهش توده‌ی عضلانی
- کاهش رشد موی صورت و سر
- کاهش یا توقف رشد موی ناحیه‌ی تناسلی
- نرم شدن بیضه‌ها طوری که غیر عادی باشد.
- علل بیضه های کوچک
علل مختلفی برای بیضه های کوچک وجود دارد که عبارتند از:
۱-آسیب به بیضه ها
هنگامی که به بیضه ها آسیب برسد، مانند ضربه یا تحت فشار شدید قرار گرفتن، که گاهی اوقات مشکلی به وجود نمی آید ولی گاهی باعث ایجاد کبودی یا آسیب دیگری مثل پیچ خوردگی بیضه می شود که نتیجه ی آن کوچک شدن بیضه ها است. پیچ خوردگی بیضه ها باعث آسیب به طناب اسپرماتیک می شود. این آسیب نادر است و معمولا در کودکان و پسران نوجوان اتفاق می افتد اما می تواند در هر سنی در طول خواب یا آسیب جسمی نیز اتفاق بیفتد.
۲-استروئیدها و داروها
بعضی از داروها می توانند باعث کوچک شدن بیضه ها شوند زیرا میزان تستوسترون را در بدن محدود می کنند. تستوسترون یکی از مهمترین علل بیضه های کوچک است. بسیاری از مردان بالغ و پسران نوجوان از استروئیدهای آنابولیک مصنوعی که بدن به طور طبیعی آن را تولید می کند، استفاده می کنند.
استروئیدهای آنابولیک مصنوعی برای عضله سازی بسیار سریع نیز استفاده می شوند و همچنین می توانند برای کمک به بهبود عملکرد ورزشکاران استفاده شوند. چون بدن مقدار کافی از این هورمون را نمی سازد از تستوسترون مصنوعی استفاده می کنند، اما معمولا علت اصلی، عدم تولید تستوسترون، سن یا اشکال در سیستم های دیگر بدن است.
یکی دیگر از داروهایی که بیضه ها را کوچک می کنند، کورتیکواستروئیدها هستند که برای درمان برخی از بیماری ها مانند آسم، اگزما، آرتریت روماتوئید به کار می روند. یک نمونه از این دارو، پردنیزون است.
۳-بیماری های مختلف
انواع بیماری ها و اختلالات می توانند باعث کوچک شدن بیضه ها شوند. در اینجا یک لیست کوتاه از آنها آورده شده است:
۱-HIV (ایدز)
۲-دیابت
۳-چاقی
۴-بیماری کلیوی
۵-بیماری کبد
۶-مردان مبتلا به اختلالات خواب
محققان دانشگاه جنوبی دانمارک عادات و اختلالات خواب 1000 مرد را مورد بررسی قرار دادند. افراد مبتلا به بی خوابی، کم خوابی یا خواب بی کیفیت، بیضه های کوچکتری داشتند. این ممکن است به دلیل این واقعیت باشد که مردانی که در خواب شب وارد مرحله ی REM (خواب عمیق) نمی شوند، تستوسترون پایین تری دارند. برای تایید این موضوع باید مطالعات بیشتری انجام شود. نتایج مطالعات بالینی نشان می دهد که مردانی که بیشتر می خوابند تستوسترون بیشتری تولید می کنند.
روش های درمان کوچکی بیضه
پزشک برای درمان آتروفی بیضه با توجه به علت کوچک شدن بیضه، داروهای مختلفی تجویز می کند. بطور کلی روش های رایج برای بزرگ شدن بیضه ها عبارتست از:
- ایجاد تعادل در برنامه خواب روزانه
- کسب اطلاعات در مورد عوارض داروهای مصرفی
- مراجعه به پزشک در صورت آسیب دیدن بیضه ها
- مراجعه به پزشک جهت ایجاد تعادل هورمونی در بدن
- مصرف آنتی‌بیوتیک درصورت علت عفونی کوچک بودن بیضه‌ها
- تغییر و بهبود سبک زندگی مانند قطع مصرف الکل
- جراحی درصورت وجود مشکلاتی همچون تورشن یا پیچ‌خوردگی بیضه
- تشخیص زودهنگام عارضه‌هایی مانند آتروفی بیضه و درمان به‌موقع آنها
درمان آتروفی بیضه ها
درمان مانند تمامی بیماری های دیگر، بستگی به عامل زمینه ای دارد. اگر آتروفی بیضه به علت عفونت های منتقله جنسی یا دیگر عفونت ها باشد، مصرف یک دوره آنتی بیوتیک نیاز می باشد.
در موارد دیگر مانند استفاده بیش از حد الکل، تغییر شیوه زندگی کمک کننده می باشد. در موارد حاد چون تورشن یا پیچش بیضه، درمان مناسب، جراحی می باشد. اگر چه حالت هایی که باعث آتروفی بیضه می شوند اغلب به راحتی درمان می شوند اما آتروفی به خودی خود همواره برگشت پذیر نیست.
در بسیاری از موارد، درمان زودرس و سریع احتمال برگشت پذیری آتروفی را افزایش می دهد. این مورد در حالت تورشن بیضه بسیار مشاهده می شود.
توصیه پزشک
برای جلوگیری از آتروفی و کوچک شدن بیضه ها مراجعه به موقع به پزشک و دریافت درمان مناسب در زمان مناسب بسیار ضروری است چرا که در حال حاضر درمان طبیعی به منظور معکوس کردن روند آتروفی و از بین رفتن بیضه ها وجود ندارد.
