قطره آهن نوزاد، مزایای مصرف برای کودکان
آهن یک ماده معدنی مهم برای بدن است. آهن باعث می‌شود خون بتواند اکسیژن را به تمامی بدن برساند. کمبود آهن موجب اختلالی به نام کم‌خونی (آنمی) می‌شود که موجب خستگی، ضعف، رنگ‌پریدگی پوست، کوتاهی تنفس، کاهش توانایی تمرکز، سرگیجه و افزایش ضربان قلب می‌شود. علت متداول کم‌خونی عبارت است از قاعدگی یا عوامل دیگر از دست دادن خون، آهن ناکافی در رژیم غذایی، بیماری‌های ژنتیکی، و برخی داروها. آهن را با مکمل‌های مایع می‌توان تأمین کرد. اگر چه طبق گزارش Peace Health، آهن یکی از عوامل اصلی مسمومیت تصادفی در کودکان است و باید از دسترس آنها خارج شود.
اهمیت قطره آهن برای کودکان
همه کودکان از سنین 3 تا 4 ماهگی از لحاظ فیزیولوژیک دچار کم خونی می‌شوند و برای همین توصیه می‌شود که از 6 ماهگی به بعد، به کودک قطره آهن داده شود. این قطره به تولید گلبول سفید و هموگلوبین خون کمک می‌کند و ازاین طریق باعث رشد بهتر استخوان‌ها و مفاصل بدن می‌شود. به طور معمول از سنین 6 ماهگی به بعد برای کودک، قطره فروسولفات تجویز می‌شود. قطره نباید با شیر یا چای مصرف شود. از یک سالگی به بعد می‌توان همراه با آن، آب پرتغال و آب لیمو شیرین هم به کودک داد تا قطره به صورت بهتری جذب شود.
مصرف این قطره باید از چند سالگی شروع شود؟
از آنجا که در دوران جنینی، هموگلوبین بدن از طریق خون مادر تامین می‌شود و ذخیره آن تا سن 6 ماهگی در بدن کودک باقی می‌ماند؛
پزشکان، زمان لزوم استفاده از قطره آهن را از 6 ماهگی تا 24 ماهگی می‌دانند.
بعد از دادن قطره آهن می‌توان به کودک شیر داد؟
بعد از خوراندن قطره آهن، بلافاصله به کودک شیر ندهید چون جذب آهن را به تاخیر می‌اندازد.
خیلی از بچه‌ها طعم این قطره را دوست ندارند. این قطره را چطور باید به کودک داد؟
بهتر است قطره به وسیله قطره‌چکان در خلفی‌ترین قسمت زبان چکانده شود تا بلافاصله بلعیده و کمتر با بزاق مخلوط شود. توصیه می‌شود پس از دادن آن کمی به کودک آب بدهید تا محیط دهان کاملا تمیز شود. در بچه‌های بزرگ‌تر می‌توان قطره آهن را با آب‌میوه‌هایی مانند سیب و پرتقال مخلوط کرد و با نی به بچه داد. اصول بهداشت دهان نیز حتما باید رعایت شود؛ به این ترتیب که پس از خوراندن قطره آهن، دندان‌های کودک با گاز مرطوب تمیز شود. همچنین می‌توان با استفاده از مسواک مخصوص شیرخواران، دندان‌ها را تمیز کرد. در صورت ایجاد تغییر رنگ در دندان‌ها نیز می‌توان از خمیردندان‌های این گروه سنی استفاده کرد ولی به دلیل عدم توانایی کودک در چرخاندن آب در دهان، باید خمیردندان توسط گاز مرطوب تمیز شود.
آیا مکمل‌ها می‌توانند جایگزین آهن بدن نوزادان شوند؟
تقریبا تمامی ویتامین‌ها در شیر مادر و غذای کمکی به اندازه کافی وجود داشته و به راحتی جذب بدن خواهند شد، تنها ۲ ماده آهن و ویتامین D در شیر مادر کم است و از آنجایی که نوزادان در حال رشد و تکامل هستند باید مصرف ویتامین D از روز سوم تا پنجم تولد شروع شود، در غیر این صورت با نرمی استخوان رو به رو خواهند شد. آهن باید از ۴ تا ۶ ماهگی به کودکان داده شود و تا پایان ۲ سالگی هم آن را به اتمام برسانیم.
آیا این قطره باعث پوسیدگی دندان‌ها هم می‌شود؟
نه! دلیل اصلی پوسیدگی دندان، باکتری است که پس از متابولیسم مواد قندی خاص، ترکیبات اسیدی تولید می‌کند که این ترکیبات به تدریج باعث حل‌شدن ساختمان آهکی دندان‌ها، نرم‌شدن قوام آن و تخریب نسج دندان‌ها می‌شود.قطره آهن نیز به خودی خود باعث پوسیدگی نمی‌شود. شیرین‌کننده‌های این قطره‌ها نیز از نوع سدیم‌ساخارین است که میکروب‌های پوسیدگی‌زا از آنها تغذیه نمی‌کنند.بنابراین این قطره‌ها باعث پوسیدگی نمی‌شوند مگر اینکه به‌صورت ثانویه باعث تخلخل سطحی شده و جذب پلاک میکروبی را افزایش دهند که این امر می‌تواند با رعایت بهداشت دندان‌ها کنترل شود.
کاهش ۳۰ درصدی هوش کودکان با عدم مصرف آهن
۲۰ تا ۳۰ درصد نمره آی کیوی کودکان با مصرف نکردن آهن کاهش پیدا خواهد کرد و در عملکرد‌هایی که نیازمند تمرکز و دقت است با مشکل مواجه خواهند شد. فهم و درک درس ریاضی در مدرسه برایشان با مشکل خواهد بود. به همین علت تاکید می‌شود که والدین از دادن قطره آهن به فرزندان خود غافل نشوند.
ممکن است در آینده بتوانیم عوارض کمبود آهن از جمله کم خونی را با قرص‌ها یا مکمل‌های جایگزینی آهن رفع کنیم، اما لازم است بدانیم که نمی‌توانیم اختلال‌های روانی ناشی از عدم مصرف آهن در کودکی مانند پرخاشگری، بیش فعالی، پرتحرکی و … را بعد از سن دو سالگی کودک برطرف کنیم؛ بنابراین با پیشنهاد وزارت بهداشت لازم است روزانه به کودکان زیر دو سال ۱۵ قطره یا ۱۵ میلی گرم قطره آهن داده شود.
غذای کمکی و شیردهی به نوزادان جایگزین مناسب مصرف قطره آهن نخواهد بود؛ چرا که یک لیتر شیر مادر حدود ۱ میلی گرم دارای آهن است و در بهترین شرایط تنها ۵۰ درصد آن جذب بدن خواهد شد. اگر نوزاد برای تامین آهن مورد نیاز بدن خود به ۱۵ میلی گرم آهن احتیاج داشته باشد باید روزانه ۳۰ لیتر شیر مادر بخورد که انجام این کار غیر ممکن است.
باید دانست که آهن موجود در غذا تنها ۲۰ درصد جذب بدن خواهد شد؛ بنابراین هرچند که غذای کمکی نوزاد آهن داشته باشد، برای بدن کافی نخواهد بود و اگر هم بخواهد آهن خود را از طریق غذا تامین کند باید ۷۵ میلی گرم آهن از طریق مصرف غذا جذب بدن شود که این امر کاملا غیر ممکن است.
اگر قطره آهن به کودکم ندهم مشکلی پیش می‌آید؟
کودکانی که قطره آهن به آنها داده نمی‌شود، دچار کم‌خونی‌های زودرس می‌شوند که این عارضه باعث بروز بی‌اشتهایی، بداخلاقی و اختلال رشد و در سنین بالاتر عدم تمرکز می‌شود. حتی این کودکان در سنین مدرسه به علت عدم دریافت کافی قطره آهن، دچار اختلال تمرکز و توجه هستند و نسبت به همسالان خود عقب‌تر هستند. به هیچ‌وجه والدین نباید در دادن قطره آهن به کودک کوتاهی کنند و حتما سر وقت به طور مرتب باید روزانه قطره آهن مصرف شود.
