مایع آمنیوتیک چیست؟ و آیا افزیش مایع آمینوتیک عوارض دارد؟

شاید شنیده باشید که سونوگرافی به بعضی از زنان می گوید که میزان مایع آمنیوتیک زیاد است اما در اکثر موارد جای نگرانی نیست.چون بیشتر زنانی که مایع آمنیوتیک بیشتر از حد معمول دارند کودکانی سالم بدنیا می آورند. در موارد کم ممکن است علامتی از دیابت و یا مشکلی در جنین دیده شود.

مایع آمنیوتیک چیست؟

• مایع آمنیوتیک ماده ای است که در دوران بارداری، کیسه جنین را احاطه کرده است. مایع آمنیوتیک کارهای مهمی انجام می دهد که عبارتند از:
• از جنین و بند ناف محافظت می کند.
• باعث مراقبت جنین و رحم از عفونت می شود.
• به جنین برای تنفس و تحرک کمک می کند.
• باعث تکامل و رشد سیستم های گوارشی، اسکلتی-عضلانی و تنفسی جنین می شود.

منبع آمنیوتیک:

در 16 هفته ی اول حاملگی، جفت، غشاهای آمنیوتیک، بند ناف، و پوست جنین همگی مایعی تولید می کنند که همزمان با رشد جنین کیسه آمنیوتیک را پر می کند. پس از آن جنین شروع به خوردن مایع کرده، و مایع از کلیه های جنین عبور می کند و بصورت ادرار از بدن جنین خارج می شود و این چرخه مجدداً تکرار می شود بطوریکه کل مایع آمنیوتیک هر چند ساعت یک بار از این چرخه عبور می کند. جنین همچنین مقداری مایع از ریه هایش ترشح می کند. مقدار کمی از مایع آمنیوتیک جذب کیسه آمنیوتیک شده و وارد بدن مادر می شود و یا از طریق خون بند ناف به بدن مادر بر می گردد. جنین نقش زیادی در حفظ اندازه ی مایع در کیسه آمنیوتیک دارد. به زیاد بودن مایع آمنیوتیک هیدرآمنیوس یا پلی هیدرآمنیوس می گویند  و کم بودن آن را الیگوهیدرآمنیوس می نامند.

تشخیص زیاد بودن مایع آمنیوتیک

رشد سریع رحم ممکن است نشانه ی افزایش مایع آمنیوتیک باشد.افزایش مایع آمنیوتیک باعث کاهش حرکت جنین می شود.

با افزایش مایع آمنیوتیک، بیمار ممکن است علائمی نظیر دردهای شکمی، نوسان شدید وزن، کمر درد، و ورم شدید پاها و قوزک پا  را داشته باشد.مایع آمنیوتیک  بالای 25 سانتی متر بیش از حد تلقی می شود. مقدار طبیعی این مایع در سه ماهه سوم حاملگی 5 تا 25 سانتی متر است.در اکثر موارد مایع خودبخود کم می شود.

علت افزایش مایع آمنیوتیک :

قند خون مادر: در صورتیکه مادرچار قند خون یا دیابت کنترل نشده باشد ممکن است دچار افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک شود. برای تشخیص اینکه آیا دیابت باعث افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک شده است ،یک تست گلوکز انجام می شود. این موارد معمولا خفیف بوده و با کنترل دیابت به راحتی درمان می شوند.

ناهنجاری های جنین ،وزن زیاد جنین ،دو یا چند قلویی بودن همگی در افزایش مایع آمنیوتیک موثر هستند.

درمان افزایش مایع آمنیوتیک:

در اکثر موارد مشکل افزایش مایع آمنیوتیک خودبخود حل می شود. اما اگرمیزان  مایع آمنیوتیک  خیلی زیاد باشد و یا سبب ناراحتی شود متخصص زنان با استفاده از روشی بنام آمنیوسنتز درمانی مقداری از مایع را خارج می کند. در این روش پزشک سوزنی را طریق رحم وارد کیسه آمنیوتیک کرده و مقداری از مایع را خارج می کند.در موارد شدیدتر این کار ممکن است هر هفته و یا حتی بیشتر تکرار شود. در بعضی موارد ممکن است برای کم کردن میزان ادرار جنین از داروهای مهار کننده استفاده شود.

تأثیر افزایش مایع آمنیوتیک در زایمان: 

افزایش مایع آمنیوتیک احتمال زایمان زودرس را افزایش می دهد چون شاید باعث پاره شدن زود هنگام کیسه ی آب جنین شود. بنابراین مادر باید تحت نظر باشد. درهنگام زایمان، خارج شدن مقدار زیادی مایع آمنیوتیک از رحم خطر پارگی جفت یا قرار گرفتن بند ناف در گردن رحم و احتمال تحت فشار قرار گرفتن جنین را افزایش می دهد که باعث  کمبود اکسیژن می شوند و ممکن است نیاز به سزارین اورژانسی باشد. از آنجا که رحم نیز ممکن است پس از زایمان نتواند منقبض شود احتمال خونریزی بعد از زایمان نیز وجود دارد. از این رو متخصص زنان در طول زایمان کاملا مادر را تحت نظر خواهد داشت.